Dit is de achtentwintigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief, een maandelijks verschijnend mailtje voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius Onderwijs. In de eerste week van januari beginnen de cursussen over de Joden, Christenen en Romeinen, Capita Selecta en Joodse Bijbel (het "Oude Testament"). Inschrijven is nog altijd mogelijk met dit formulier.
===
NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE Een artikel over een nog niet door archeologen onderzocht Byzantijns fort in Libië, Boreum, en foto's van Syracuse. Op onze zustersite LacusCurtius is inmiddels een bijna volledige vertaling van het gehele oeuvre van Dio van Prusa verschenen, en dat vindt u hier (meer nieuws...).
===
EGYPTE Het dagelijks leven in de Oudheid was verre van aangenaam, ook in Echetaton, de hoofdstad van farao Echnaton. De onvermijdelijke doctor Zahi Hawass was niet erg gelukkig met die berichtgeving, en sprak het officieel tegen. Hij lijkt op zijn woorden te zijn teruggekomen, want het oorspronkelijke bericht was na een paar dagen niet meer online. Gelukkig gaat op het internet niets definitief verloren: leve de Google cache! En verder: een voetloze mummie uit Deir al-Banat; geneuzel over de piramiden; de nieuwe tombe van de maand; Karnak. En zo wil iedereen wel jarig zijn, met deze verjaardagstaart voor egyptologen.
===
MESOPOTAMIË Helaas terug van weggeweest: maandelijkse stukje over de ondergang van ons erfgoed in Irak. En een stukje over beschadigde vondsten. Maar gelukkig zijn er ook nieuwe ontdekkingen; volgens dit bericht zijn er momenteel elf archeologenteams actief in het zuiden van Irak, en volgens dit bericht wordt het antieke Arbela gereedgemaakt om toeristen te ontvangen.
GRIEKENLAND Het wrak van een wijnschip, niet ver van Cyprus - alweer ontdekt (net als vorige maand, en de maand daarvoor). Het altaar voor Zeus bij de Lykaionberg in Arkadië bood deze maand een aardige verrassing: dat de cultus al zo'n vijfduizend jaar geleden is begonnen, ruim voor de eerste Griekssprekenden zich in Griekenland vestigden. Aardig overzichtsartikel over de restauratiewerkzaamheden op de Akropolis in Athene, met een geweldige foto.
===
TURKIJE Sommige scheldpartijen zijn de moeite van het lezen dubbel en dwars waard, zoals deze, over Turkije als erflater van onze beschaving. En verder: een Byzantijnse stad bij Çorum.
===
ROME EN ZIJN RIJK Uit Groot-Britannië komen elke maand veel berichten, en meestal is dat niet erg speciaal: een brug hier, een schatvondst daar, of soms zelfs maar één munt. Maar een compleet eerste-eeuws fort bij een zilvermijn in het nauwelijks door de Romeinen bezette Cornwall, dat is echt nieuws, al lijken de opgegeven maten (80 m²) onjuist. De merkwaardige Google Earth-foto lost het raadsel niet werkelijk op. Als historici het echt niet meer kunnen verklaren, roepen ze een klimaatverandering in. Een enkele keer is daarvoor ook werkelijk bewijs, zoals voor een koude-periode die zou zijn begonnen in de derde eeuw n.Chr., en helpt verklaren waarom de Romeinen problemen kregen aan hun noordgrenzen. Een webpagina over Romeins zilverwerk lijkt ideaal voor gebruik in een middelbare school-klas. En verder: een grafveld in Syrië; een metalen schaal uit een fort bij de Muur van de Hadrianus; een Romeins fort in Spanje; en een looierij in Pompeii.
===
JODENDOM en CHRISTENDOM Het zegel uit de tijd van Ezra en Nehemia haalde deze maand de pers nogal eens, maar de oorspronkelijke claim is inmiddels wat afgezwakt. Jan Pieter van de Giessen verzamelde de berichtgeving tot een overzichtelijk geheel. Het zit er dik in dat we ook dit jaar in februari weer rellen hebben in Jeruzalem, nu Israël zijn brug naar de Tempelberg weer in gebruik wil nemen. David Plotz, die voor de onvolprezen website Slate.Com vorig jaar de reeks "Blogging the Bible" schreef, is nu begonnen aan een overzicht van de archeologie van het Oude Nabije Oosten, met opnieuw veel aandacht voor de geschiedenis van de Joden. Lief overzichtje van twaalf kerkvaders. Nou ja, tien en twee kerkmoeders. Een interessant proefschrift concludeert dat de opkomst van het Christendom, dat zich kon bogen op een goede ziekenzorg, niet tot een noemenswaardige verlenging van de gemiddelde levensduurverwachting leidde. En een verbijsterende ontdekking in Berlijn, waar een archief is teruggevonden met foto's van zeer oude Korans, die mogelijk nieuw licht werpen op de eerste eeuw van de Islam, toen het Arabische schrift nog in ontwikkeling was (meer...).
DE "KASTEEL VAN AMSTERDAM-PRIJS" Elke maand zijn ze er weer: persberichten waarin sensationele archeologische vondsten worden gemeld, en en waarvan al gauw duidelijk is dat het erom gaat publiciteit te genereren om de financiering van de betreffende opgravingen veilig te stellen. Zoveel creativiteit verdient aandacht, en daarvoor is de "Kasteel van Amsterdam-prijs" ingesteld. Deze maand gaat de prestigieuze onderscheiding naar de National Geographic Society, die het bestaat te beweren dat de Nubische farao's van Egypte "een vergeten verhaal" vormen. Maak het nou zeg, er verschijnt elk jaar wel een boek over de Nubische dynastie. Dit is ver beneden het hoge peil dat we van de National Geographic gewend zijn. Grappig genoeg is het niet voor het eerst dat dit gebeurt. Enkele jaren geleden beweerde de Amsterdamse Nieuwe Kerk dat een expositie over de zwarte koningen de "de eerste in Nederland" was, gemakshalve niet noemend dat het Haags Gemeentemuseum ook al eens een expositie over dat thema had georganiseerd. Het is een populair onderwerp en je vraagt je af waarom de National Geographic en de Nieuwe Kerk de kluit zo belazeren.
===
DWAASHEID Dat is nu eens goed nieuws! Iedereen kent de crackpot-theorieën als zouden de goden kosmonauten zijn geweest, zou Archimedes brandspiegels hebben gemaakt om schepen in brand te steken, zou het graf van Jezus zijn ontdekt (ook deze maand weer in het nieuws), zou de Joodse Tempel niet op de Tempelberg hebben gestaan, of zouden de piramiden kunnen zijn gebouwd omdat de zwaartekracht destijds minder sterk was. De Wikipedia staat er vol mee. De universiteiten doen meestal niets tegen dit soort misleiding, maar nu wordt er dan toch een keer een symposium over georganiseerd. Helaas maar één dag, en je moet ervoor naar Australië, maar het is een stap vooruit.
VRIENDEN VAN LIVIUS De komende activiteit van de VvL is op zondag 3 februari 2008: een lezing van Janine Prins, die in 2006 in het Handelsblad wekelijks verslag deed van een zeven maanden durende zwerftocht door Midden- en Zuidoost-Europa. Ze zal ons vertellen hoe de val van de Muur daar is ervaren en wat erna is gebeurd tussen de oudere en jongere generaties. Traditiegetrouw is de VvL-lezing in Het Ponthuys, op slechts drie minuten varen vanaf het Centraal Station. We beginnen om twee uur en sluiten af rond de klok van vieren. Een vrijwillige eigen bijdrage wordt op prijs gesteld.
NIEUWE BOEKEN In 2004 publiceerde Andrew Chugg een aardig boek over de lokatie van de graftombe van Alexander de Grote. Profiterend van de opmerkingen van zijn critici en enkele nieuwe vondsten, verschijnt het boek nu opnieuw, onder een iets andere titel, The Quest for the Tomb of Alexander the Great. Zijn claim dat het stoffelijk overschot eerst in Saqqara en daarna niet ver van de huidige Shallalattuinen in Alexandrië lag, is alleen maar sterker geworden. Een aanrader van de eerste orde.
===
OVERLEDEN John L. Ackrill, specialist in de filosofie van Plato en Aristoteles, is overleden. Zijn kristalheldere inleiding tot de filosofie van laatstgenoemde, Aristotle the Philosopher, is in het Nederlands vertaald met de titel Aristoteles (1984 Groningen).
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!