Dit is de zesenvijftigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief, voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius.

========================================

AANBIEDING

Een bevriende boekhandel (deze) heeft, speciaal voor Liviusabonnees, een leuke aanbieding: de hele maand mei korting op "klassieke" e-boeken. Wat dat zijn, en waarom ze gemakkelijker zijn dan papieren boeken, leest u hier.

========================================

NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE

Allerlei artikelen over Turkije: Lycië, Telmessus, Frygië, Hellespontijns Frygië, de stad Nisibis, de stad Amida (Diyarbakır), de Armeense rivier Araxes, het laat-Romeinse fort Cepha (Hasankeyf), het obscure riviertje Nymphius en tot slot het Vanmeer. En uit de rest van de wereld: de prehistorische nederzetting Tepe Sialk en het Romeinse fort van Aardenburg, waar overigens een verdraaid aardig museum is. (meer nieuws...).

========================================

EGYPTE

Overzichtsartikel van enkele recente vondsten, waarin de aardigste echter ontbreekt, namelijk de definitieve identificatie van het mysterieuze land Punt. De methode waarmee de conclusie werd bereikt, is overigens verrassender dan de uitkomst.

We hadden een paar maanden geleden al berichten over de vondst van een groot fort aan de oostelijke toegangsroute tot Egypte, en nu hebben we er opnieuw een.

Het maandelijkse gesleep met mummies: een, twee, drie, vier, vijf (krokodil).

De Vlaming Willy Clarysse heeft een lange reeks publicaties over papyrusteksten op zijn naam, en is zelfs in China bekend ("Wei-li Ke-Lai Rees").

De onvermijdelijke doctor Zahi Hawass koning Toetanchamon kwam deze maand in het nieuws met de teen van zijn vader en een orthopedische sandaal.

Zahi Hawass liet zich deze maand uit over een Egyptisch beeld dat hem vanuit een Duitse collectie wordt uitgeleend en hij niet wil teruggeven. Hetzelfde type dreigement hier (Saint Louis).

En verder: het graf van Ken-Amun, Kariërs in Egypte, veertien Grieks-Romeinse graven in de Baharia-oase en een muntschat die meteen omstreden is.

========================================

MESOPOTAMIË, SYRIË en ISRAËL

Business as usual in Irak: zeven jaar geleden werd het museum van Bagdad geplunderd, het plunderen gaat gewoon verder, smokkelaars worden opgepakt, er wordt gegraven in Koerdistan, iemand vindt bij toeval iets en het toerisme komt op gang.

De tekst van een vazalverdrag van Esarhaddon met een lokale heerser in het noordwesten van Syrië (zoals deze) is goed voor wat overdreven interpretaties, waartegen wordt gewaarschuwd.

De vraag "wie bezit het verleden?" komt weer eens op bij de discussie over het graf van Ezechiël, de joodse profeet die in de Koran wordt gepresenteerd als moslim. Welke religieuze groep mag dan het graf beheren? Om het complex te maken: er zijn geen joden meer in Irak. Dezelfde kwestie speelt met deze manuscripten, want welk belang moet overwegen: een joodse claim (maar door wie?), een Amerikaanse claim (op welke rechtsgrond?) of een Iraakse claim (maar kunnen die het materiaal beheren?).

En verder: Tell Zeidan, Umm Al Qaiwain, Al Khidr, Tell el-Abar, Beit Shemesh, een gouden tablet, water bedreigt Assur en een stadsuitbreiding bedreigt Nineve, wildvallen,de volgorde van de gebeurtenissen tijdens de Bar Kochba-opstand, Palmyra, Gaza, de relatie tussen Ugaritisch en Arabisch (anderhalf millennium verschil, zou je zeggen), en een interview met Israel Finkelstein (en voor wie de definitie van maximalisme en minimalisme niet meer paraat heeft - ga hier).

========================================

IRAN

Alleen wat klein bier deze maand: de "Burnt City", Pasargadai, een frisse rel om de Cyruscilinder. en Sassanidische graven in Mohr.

========================================

GRIEKENLAND, BULGARIJE en TURKIJE

Het artikel over de gezichtsreconstructie van een Atheens meisje is in het Grieks, maar de illustraties zijn duidelijk. Meer Athene: het Stadium van Herodes Atticus is weer open voor het publiek.

In een tempel uit Zuid-Italië zijn duidelijke instructies voor de bouwvakkers gevonden.

Artikelen uit Turkije over opgravingen van Griekse steden -in dit geval Tios- blijven grappig door de wijze waarop het woord "Grieks" wordt vermeden.

En verder: Sigeion, mithraeum bij Thermes, Sparta, verschillende vondsten bij Strumica, bescherming van een wrak.

========================================

ROME EN ZIJN RIJK

Oud lood kan nog altijd nuttig zijn.

In het kader "de hoeveelheid inkt die eraan wordt verspild staat niet in verhouding tot het belang": waar stak Hannibal de Alpen over?

Het maandelijkse rijtje nieuws uit Groot-Brittannië: Carlisle, Hadrian's Wall, Kantelberg, Kemble, Musselburgh, Southwell, Vindolanda. Het artikel over Lincoln bevat zowaar een variant op het traditionele "archeologen zoeken geheime schat"-riedeltje: dit keer is de opgraving zelf "secret".

En verder: Indische producten in Berenice, Capo Palinuro, Carnuntum, Kaukana (Sicilië), Ostia, Safi (Malta), Stobi, Tundzha, Umm Qays, Zürich.

========================================

DE LAGE LANDEN

Uit Valkenburg komt het soort persberichten waar een niet-oudheidkundige vermoedelijk niet-begrijpend om lacht.

En verder: Valburg, Culemborg, Oosterhout en een Merovingisch woonerf te Vosselare.

========================================

OVERIG

De veiling van enkele Romeinse grafmonumenten bij Bonham's gaat niet door - een mooi signaal dat gestolen goed niet gedijt, of althans dat respectabele veilinghuizen er wel degelijk een punt van maken. De zaak is mede aan het rollen gebracht door de Nederlandse journalist Theo Toebosch.

Die Thor Heyerdahl-achtige expeditie om met een nagebouwd Fenicisch schip om Afrika heen te zeilen is inmiddels Sint-Helena alweer voorbij (commentaar).

Een mooi artikel over de voor- en nadelen van commerciële archeologie. De strekking is dat de kwaliteit van de opgravingen is verbeterd maar we nu een nieuw probleem hebben: een overschot aan informatie.

Robert Fisk mijmert over de oudheden van Afghanistan.

Om alvast in uw agenda te schrijven: het Romeinenfestival is dit jaar op 18-20 juni.

En verder: Utica., een Iberische helm, Dacische ovens.

========================================

JODENDOM en CHRISTENDOM

Hoe kies je een goede Bijbelvertaling? Een nieuwe blog geeft een antwoord, met argumenten die gelden voor iedere antieke tekst.

Overzichtsartikel over het recente onderzoek naar Paulus.

========================================

DWAASHEID

Je kunt zeggen wat je wilt van mensen die Atlantis zoeken, ze lezen tenminste hun teksten (Plato). De mensen die de ark van Noach zoeken, doen zelfs dat niet. De Bijbel noemt helemaal geen berg die Ararat heet, de vulkaan die nu zo heet draagt die naam pas sinds de Middeleeuwen, en het is dus vrij zinloos te gaan zoeken naar stukken wrakhout. En toch komt nu een groep "evangelische onderzoekers" naar beneden met de claim het vaartuig te hebben gevonden. Dat is zoiets als geblinddoekt in een donkere kamer zoeken naar een zwarte kat die er niet is, en dan roepen "hebbes!"

Dat mensen simpelweg vergeten de bronnen te lezen, is echter niet eens het meest trieste. Ze blijken bijvoorbeeld ook niet te weten wat de koolstof-14-methode wel en niet kan ("carbon dating on stone"). Ondanks zoveel gebrek aan inhoudelijke kennis hebben ze toch financiers gevonden (die nu huilie doen over fraude), terwijl Turkije boos is omdat niet-bestaande oudheden in China zouden zijn en er “Local Turkish officials will ask the central government in Ankara to apply for UNESCO World Heritage status”.

========================================

INTERNET

Nu de universiteiten dan zijn begonnen met het online beschikbaar maken van hun materiaal, verschijnen er links en rechts mooie projecten, zoals de Digitale Archieven van Nineve en de Griekse medische literatuur. Het is voorlopig nog altijd "te weinig" en het is zeker "te laat" -hoeveel pseudokennis heeft zich de afgelopen jaren, ongehinderd door academici die het konden corrigeren, mogen verspreiden? hoeveel academici schrijven die rotzooi nu niet over van het internet?- maar beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

Een deel van het probleem wordt natuurlijk veroorzaakt doordat veel geleerden hun publicaties hebben ondergebracht bij commerciële uitgeverijen, die geld willen slaan uit het werk dat ze beheren. Een voorbeeld is de Cambridge Ancient History, sinds kort digitaal beschikbaar maar wel op een betaalsite. Het eigenlijke probleem is dus: waarom hebben academici gemeenschapsgoederen -want dat is wetenschappelijke kennis- uitbesteed aan commerciële partijen? U en ik betalen belasting, en we mogen een tweede keer betalen als we de resultaten willen bekijken. De EU grijpt nu in, maar de schade is inmiddels aangericht.

========================================

OVERLEDEN

Colin Wells is overleden, de Britse archeoloog die met The German Policy of Augustus in een klap de verworvenheden van de Duitse archeologie op de landkaart plaatste - de wetenschappelijke voertaal is immers Engels en wat in het Duits is gepubliceerd, hoe relevant ook, bestaat in feite niet.

Ook Pierre Hadot, de auteur van onder andere Qu'est-ce que la philosophie antique?, is overleden.

========================================

EN TOT SLOT

Het is moeilijk om onder de indruk te zijn van de piramiden en de veertig eeuwen die daarvandaan op u neerkijken. Daar zorgen de Egyptische verkopers wel voor, die zelfs de meest pacifistisch ingestelde bezoeker instinctief naar een dubbelloopsgeweer doen zoeken. Deze man stelde een daad, zocht de enige plek op waar hij met rust werd gelaten en mocht vervolgens genieten van de volle gastvrijheid van de Egyptische politie.

--

Jona Lendering

http://www.livius.nl/

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010) en bij Aantekeningen bij de Bijbel.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij