Dit is de vijfenzestigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief, voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius.

Jona Lendering (redactie)

========================================

NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE

Deze maand geen nieuwe zaken op de website, maar wel heel leuk nieuws: Liviusmedewerker Arjen Bosman heeft een van de twee Geschiedenis Online-prijzen gewonnen voor zijn website Het Nederlandsche leger 1939-1940! Mocht u er meer over willen weten, dan is de cursus Archeologie van de Tweede Wereldoorlog iets voor u.

========================================

EGYPTE

Voor het allerlaatste nieuws over de situatie in Caïro is er deze blog of deze twitter-account. Dit is niet het moment om grappen te maken over de onvermijdelijke doctor Zahi Hawass (hoewel...).

Interessante opgravingen bij Port Sudan (meer) en in Amara (ook in Soedan).

Elk bericht over de Grote Piramide verdient sowieso het nadeel van de twijfel, maar laten we het eens een keer niet plaatsen in onze rubriek dwaasheid.

Er was een paar maanden geleden een hoop te doen rond DNA-onderzoek naar de familie van Toetanchamon; inmiddels zijn er kritische vragen.

Een nieuwe maand, een nieuw standbeeld van Amenhotep III. En het maandelijkse gesleep met mummies.

Er zijn tienduizenden papyri, maar slechts zelden heeft de eigenaar "een gezicht". Hier is een leuke uitzondering: de eigenaar van een Paulusmanuscript was vlashandelaar. In het verlengde daarvan: het Grieks blijkt langer als taal te zijn gebruikt door de Egyptische joden.

En verder: de piramide van Djoser (prachtige foto), Abu Yassin, het graf van Toetanchamon ging dicht of toch weer niet, een verzameling ostraca in Dime es-Seba (Fayyum), en - om Kennedy te parafraseren - Sie ist eine Berlinerin (meer).

========================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

De terugkeer van archeologen naar Irak en een mooi stuk over de situatie in Babylon.

Er zijn duizend redenen om van Berlijn te houden. Dat de beelden uit Tell Halaf weer worden getoond, is er maar één.

Tel Qudadi is jonger dan men aannam. U zegt: Waarom is dat belangrijk? Nou, omdat de gebouwen die ooit werden beschouwd als behorend tot de tijd van koning Salomo, dus ook jonger zijn. En dat komt hedendaagse revisionistische archeologen verdraaid slecht uit.

Een nieuwe tunnel in Jeruzalem, een nieuw relletje.

Een Syrisch-Egyptische TV-serie over Kleopatra, met voorspelbaar negatieve ondertoon.

En verder: aardig artikel over het oude Sumerisch, Umm an-Nar (VAE), Taima, de standbeelden van Askelon nog even, Daraa,Sueida, Kfarnboda, Medinet al-Far, een kerk in Daraa (vijfde eeuw ná Chr., niet vóór Chr., zoals in de tekst staat), Jabal al-Sin, en de hoofdstad van het oude Himyar, Zafar, politiek-correct geframed (meer).

========================================

IRAN en CENTRAAL-AZIË

Al enkele jaren zijn er opgravingen gaande in Jiroft, waar een oeroude stad is gevonden die net zou oud is als de steden van Sumerië en de Indusvallei. Het is al duidelijk dat ons beeld van het ontstaan van de steden moet veranderen: ze ontstonden in een veel groter gebied dan was aangenomen. Nu krijgt Jiroft een collega, eveneens in het zuidoosten van Iran.

Dat je niet om alle oud-oosterse voorwerpen in westerse musea altijd ruzie hoeft te krijgen, bewijst het bericht dat de Cyruscilinder nog wat langer blijft in Teheran (meer).

Een leuke vondst van een sarcofaag in Istakhr. Een andere kleine Parthische opgraving: Bazgir Tepe.

En verder: een oven uit Mianroud (vroege bronstijd) en Lydische munten in Masshad.

========================================

GRIEKENLAND, CYPRUS, BULGARIJE en TURKIJE

De grafkamer van de Urartese koning Argishti (in Van) is opengesteld voor het publiek.

Overzichtsartikel over de opgravingen in het westen van Turkije in 2010 - merk op dat het woord "Grieks" zorgvuldig wordt vermeden.

Geweldige animatie over de Korinthische diolkos.

De vondsten van een hellenistisch huis bij Pafos (Cyprus) en een villa bij Vlou roepen de vraag op waarom berichten over Cyprus toch nooit zijn voorzien van foto's.

Een heel leuk artikel over het voortleven van het Grieks in Pontus (noord-Turkije dus).

En verder: Göbekli Tepe, grafveld in Pella, Allianoi (eindelijk foto's) en leuke mozaïeken met toneelscènes.

========================================

ROME EN ZIJN RIJK

Er waren al enkele forten op de Krim bekend, maar nu wordt er een opgegraven met leuke resultaten.

Een Afrikaan in Stratford-upon-Avon - of niet.

Het maandelijkse rijtje nieuws uit Groot-Brittannië: Epsom, de Muur van Hadrianus, Puddletown Forest, Teesdale en aardewerkproductie.

En verder: de betekenis van het badhuis van Bosra, Romeins Portugal, Gaza, een badhuis in de buurt van Apamea en Romeinse munten in India.

========================================

BENOORDEN DE ALPEN

Een voorstel om de limes op de Werelderfgoedlijst te zetten.

En verder: Staden, Groesbeek, Valkenburg ZH en een Merovingisch graf in Broechem.

========================================

OVERIG

Een aardig artikel over de mogelijkheid dendrochronologisch materiaal te gebruiken om het klimaat te reconstrueren. Dat deden we al langer, maar tot voor kort kwam men niet verder dan 500 n.Chr.; nu kan men een millennium verder terug en dat bevestigt dat er een crisis in de landbouw was in de eeuw waarin het Romeinse Rijk ten onder ging. Wat hier de kip is en wat het ei, en wat eerder kwam, zal nog wel even onduidelijk zijn.

De belangrijkste wetenschappelijke ontwikkeling van de afgelopen kwart eeuw is de opkomst van een nieuw verklaringsmodel, dat nog geen echte naam heeft maar dat vaak "sociale fysica" wordt genoemd. Het principe is dat veranderingen in de menselijke samenleving analoog lijken aan fysische processen en dat je dat met de brute rekenkracht van computers doorwerkt. Een voorproefje van de toekomst: de val van grote imperia. Smaakt naar meer.

Leuk: de website van de Stichting Pythagoras.

Een nieuwe manier om de ouderdom van keramiek vast te stellen.

En verder: Dacië.

========================================

JODENDOM en CHRISTENDOM

IJdelheid is een beroepskwaal aan de universiteiten, maar in zo onversneden vorm kom je het toch maar zelden tegen: Robert Eisenman meent dat het vervalste Jacobusgraf alleen maar in elkaar is geschroefd omdat hij Jacobus, de broer van Jezus, met een lijvig boek in het centrum van de belangstelling zou hebben gezet. Geloof me Robert, die staat alweer een halve eeuw vrij centraal in alle discussies over de historische Jezus en het vroegste christendom.

Geza Vermes over koning Herodes.

Edith van den Berg behandelt de oosterse wereldrijken Assyrië, Babylonië, Perzië, Macedonië en de Meden, gaat in op de datering van Daniël (1, 2) en behandelt nog enkele chronologische kwesties (1, 2).

========================================

DWAASHEID

Dat de resten van de Ark die vorig jaar zouden zijn ontdekt, onzin waren, wist u natuurlijk al lang. En nu hebben we de bekentenis zwart op wit. Gek dat we ineens niets horen van de bestuurders die nog maar acht maanden de Ağri Daği geleden wilden plaatsen op de monumentenlijst.

Houdt het dan nooit op, die idiote claims van Italiaanse archeologen? Dit keer het nieuws dat het graf van Caligula zou zijn gevonden. Uw redacteur is boos.

En verder: Achilles wordt herenigd met het Trojaanse Paard (noot: Achilles was al dood toen dat ding werd gemaakt) en het graf van Alexander is in Illinois.

========================================

BOEKEN

Atlassen zijn te duur, en soms gewoon niet goed. Een leuk alternatief, althans voor in de klas, zijn deze landkaarten.

========================================

INTERNET

Leuk essay over de veranderende structuur van onze informatie: we krijgen te veel binnen en weten daardoor minder. In het verlengde daarvan: waarom wordt er toch zoveel bezuinigd op cultuur? Een goed beargumenteerd verhaal van Alain de Botton.

========================================

EN TOT SLOT

Volkomen off-topic (maar hé, dit is míjn nieuwsbrief!): de Grand Prix Angoulême voor Art Spiegelman. Nu de Nobelprijs voor de Letteren nog en, vooruit, we willen misschien overwegen dat de letterdames en -heren toch niet corrupt zijn.

--

Jona Lendering

http://www.livius.nl/

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010, 2011) en bij Aantekeningen bij de Bijbel.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij