Dit is de Romeinenweek-aflevering van de Livius Nieuwsbrief met niet alleen nieuws over Rome en zijn rijk, maar ook over andere delen van de oude wereld. De nieuwsbrief is gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.

Jona Lendering (redactie)

====================

ROMEINENWEEK

Het is weer Romeinenweek! Er zijn activiteiten door heel het land, georganiseerd door talloze culturele instellingen, verenigingen en vrijwilligers. Er is voor jong en oud wat te beleven: van wandelingen en fietstochten tot workshops en lezingen. Ook zal een bont Romeins gezelschap van oost naar west door het land trekken. Het volledige reisschema van het Romeinse reisgezelschap is hier te vinden en voor meer informatie kunt u daar terecht.

Uw redacteur blogt mee: Wat zijn die Romeinen nou eigenlijk? Hoe kun we ze kennen? (deel twee) En meer stukjes in de rest van deze week.

======================================

LIVIUS’ EIGEN NIEUWS

Zoals we vorige maand meldden, werkt Livius mee aan een nieuw tijdschrift van Karwansaray Publishers, Ancient History Magazine. Mede dankzij uw bijdragen aan het crowdfundingsproject gaat het tijdschrift er ook feitelijk komen. Dank voor uw hulp!

En verder: twee blogstukjes over tijdsbegrip in de Oudheid (1, 2) en drie stukjes tegen kwakgeschiedenis. Caesar had geen beroertes, Paulus zag geen meteoriet en dat Marcusfragment, tja, de trage publicatie wordt zo zoetjesaan een schandaal (als het überhaupt heeft bestaan).

======================================

HET MOOISTE VAN DE MAAND

In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht – misschien niet mooi, maar wel superinteressant – dat in de rivier de Avon, niet ver van Bath, een Karthaagse munt is gevonden. Het kan uiteraard gaan om een munt die een hedendaagse verzamelaar is kwijtgeraakt, maar het lijkt erop dat het Karthaagse handelsnetwerk heel ver Brittannië in reikte.

======================================

EGYPTE

Een relletje over de vraag of een mooie fresco uit Meidum (vervolg) misschien fake is. Het voorval plaatst weer eens op de agenda dat de overgrote meerderheid der museumstukken nooit is gecontroleerd met de allerlaatste technieken.

Een door Nektanebo gebouwde kapel bij de Zonnetempel in Heliopolis. Toffe foto.

U miste doctor Zahi Hawass al. Die maakt deze maand een come-back. En hij deed zijns ondanks ook nog eens iets verstandigs, namelijk boos worden op een kwakhistoricus. Lees het commentaar onder het filmpje en je krijgt zowaar nog sympathie voor De Onvermijdelijke.

De diefstal van een mummie-hoofd, dat gelukkig werd teruggevonden vóór het was doorverkocht aan een verzamelaar of kapotgemaakt om er papyrusteksten uit te slopen.

En verder: Al-Kab (bij Aswan), Quesna, Memfis, Meroë.

======================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Archeologen doen hun best te verhinderen dat de door ISIS aangerichte schade nog groter wordt: 1, 2, 3, 4. Gelukkig hoeft u niet alles te geloven (nog eens) wat ISIS de wereld instuurt en wat op de sociale media wordt gedeeld. Wie het deelt, kiest in feite partij voor ISIS.

Ook goed nieuws uit Irak: de eerste foto’s van het Belula-reliëf. In Ur, dat niet door ISIS wordt bedreigd, misbruikt men ISIS om wat publiciteit te krijgen. (Meestal knort uw redacteur over dergelijke onzin.)

======================================

DE OUDE GRIEKEN

Wat verwikkelingen rond de Elgin Marbles: het British Museum wijst arbitrage af, de Grieken zijn boos maar er is toch wat beweging. Of niet.

Een in Cyrene geroofd beeld duikt op in Londen, waar de autoriteiten actie ondernemen.

Om helemaal blij van te worden: de Venus van Milo en 3d-printen.

Joris Verheijen schrijft over de morele kant van de Griekse slavernij.

En verder: Olympia, Kition, een middeltje tegen een kater, Halikarnassos, het houdt maar niet op in Amfipolis, filmpje over het Antikythera-mechanisme en hoe een Tanagra-beeldje belandde in het Rijksmuseum van Oudheden.

======================================

ROME EN ZIJN RIJK

Weinig nieuws deze maand. Alleen wat berichtjes uit Lecce, Rome (Colosseum, Basilica Ulpia), Hosn Niha, Constantinopel.

======================================

BENOORDEN DE ALPEN

Leuke website over de Romeinse aardwerkproductie in Asse (in Vlaanderen).

Het Nederlandse deel van de Romeinse Rijngrens wordt opgevoerd als werelderfgoed. Een deel in Duitsland is dat al. Ook het tussenliggende gedeelte doet mee.

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Ribchester (met een prachtige foto die er echter niets mee heeft te maken), Cambridge, Binchester, Bedale, Camp Farm en Liverpool.

En verder: Stasegem, Vichy, eenenachtig slingerkogels in Haltern, de Corbulogracht bij Voorschoten, Heerlen, Oudewater, de terugkeer van de De Meern-1 naar Utrecht-Leidse Rijn, een muntschat in Herent, Arnhem-Meinerswijk en de gezichtsreconstructie van de Frankische “heer van Morken”.

======================================

ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM

Het is niet zo dat Joden geen varkensvlees eten – het is meer dat ze kip handiger vonden.

Enorme gaten bij de Dode Zee. En leuk commentaar.

Kijk, dat is nu ronduit goed nieuws: de Protestantse Theologische Universiteit is een blog begonnen om publieksvragen te beantwoorden. Was Jezus getrouwd? Welke taal sprak hij? Nu maar hopen dat andere vakterreinen dit goede initiatief navolgen. Want.

Sprekend over Jezus: om de zoveel tijd duikt de claim op dat de Talpiotgraven aan hem en zijn familie behoren (voorbeeld). De politieke spin: een graf van Jezus = geen opstanding. Of die opstanding een historisch feit is, is een geloofsaanname die we hier niet zullen bespreken, maar archeologisch klopt er weinig van de Talpiottheorie, lees maar hier.

En verder: Ashdod-aan-Zee, standaardgeruzie in Jeruzalem, en nog meer gedoe, plus een interview met uw redacteur (pdf) over zijn boek Israël verdeeld.

======================================

OVERIG

Voortgang van de rechtszaak over het Krim-goud. Daarmee verwant: de plek waar de Witaszkowo-schat is gevonden, is nu bekend.

Verbetering van de koolstofdateringsmethode.

Beter ten halve gekeerd… een archeoloog weigert verder mee te doen aan de verdomming van het academisch onderwijs. Misschien lovenswaardig maar in elk geval dertig jaar te laat.

En verder: Volterra, een Thracisch kinderoffer en een Byzantijnse bulla in Tiel.

======================================

BOEKEN

De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.

Kort na het verschijnen van In Moerassen en Donkere Wouden is er opnieuw een vertaling van de Nijmeegse classicus Vincent Hunink: Martialis De Waanzin van Rome, ingeleid door Diederik Burgersdijk. De dichter Marcus Valerius Martialis (ca 40-102) staat bekend om zijn venijnige epigrammen die hij schreef in de eerste eeuw na christus tijdens het bewind van de keizers Domitianus en Trajanus. In zijn puntdichten geeft hij een bijzondere, zij het vaak een satirische kijk op het Romeinse leven.

In zijn nieuwe boek Emperors and Ancestors: Roman Rulers and the Constraints of Tradition beschrijft de Nijmeegse hoogleraar Olivier Hekster hoe de Romeinse keizers in de eerste eeuwen van onze jaartelling het vraagstuk van hun opvolging probeerden te regelen en vooral op welke manieren voorgangers werden gebruikt, dan wel misbruikt om de eigen macht te legitimeren en te versterken. Dit mooi uitgegeven boek kost normaal €119.50, maar is nu bij Athenaeum te koop voor de speciale prijs van €59,50.

Cicero’s De Provinciis Consularibus Oratio (American Philological Association Texts and Commentaries) betreft een commentaar op de redevoering die Cicero uitsprak in 56 v.Chr. in de Romeinse Senaat ten gunste van het Triumviraat van Caesar, Pompeius en Crassus. “Perhaps no other single Roman speech exemplifies the connection between oratory, politics and imperialism better than Cicero’s De Provinciis Consularibus.” Het bevat verwijzingen naar de manier waarop provinciën als Gallië, Macedonië en Judea werden bestuurd en toont ons hoe politiek werd bedreven tijdens de Late Republiek.

Oudhistoricus Klaus Rosen schreef een boek over het leven van de kerkvader Augustinus (354-430): Augustinus, Genie und Heiliger. Eine Historische Biographie. Rosen beschouwt Augustinus als historische figuur (en niet zozeer als theologische of filosofische persoonlijkheid), beschrijft zijn levensloop en wat er allemaal van invloed is geweest op zijn nog steeds actuele werken. De biografie beschrijft onder meer Augustinus’ tijd in Thagaste, Carthago, Milaan en hoe hij van 396 tot zijn dood in Hippo Regius (Algerije) priester en bisschop was.

Constellation Myths (Eratosthenes & Hyginus): With Aratus’s Phaenomena is een nieuw deel in de serie Oxford World’s Classics waarin teksten van de Griekse astronoom Eratosthenes (3^e eeuw v. Chr.), de Romein Hyginus (bibliothecaris van keizer Augustus, die de teksten van Eratosthenes samenvatte) en de Griekse dichter Aratus (vierde eeuw v.Chr.) zijn samengebracht die betrekking hebben op de mythologische achtergrond bij hemellichamen en sterrenbeelden: “these texts provide a complete collection of Greek astral myths; imaginative and picturesque, they also offer an intriguing insight into ancient science and culture”.

======================================

DWAASHEID

Enkele bijbelgeleerden schrijven dat de Bijbel nergens het huwelijk definieert als man-vrouw-relatie. Tja. Dat veronderstelden de auteurs van de Bijbel bekend, zoals ze ook bekend veronderstelden dat Jeruzalem op een berg ligt en Jericho bij de Jordaan. Uw redacteur maakt zich boos.

======================================

EN TOT SLOT

Sommige mensen zijn echt gek van Egypte.

======================================

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015) en bij Aantekeningen bij de Bijbel. Als u de nieuwsbrief wil steunen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer IBAN NL26 INGB 0670 7911 21 t.n.v. Livius, o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief. Dank u wel. (Als u niet in Nederland woont: BIC/SWIFT INGBNL2A.)

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij