Dit is de 124e aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. De nieuwsbrief is gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.

Jona Lendering (redactie)

=======================

LIVIUS’ EIGEN NIEUWS

Het nieuwe programma is er! U kunt de hele Oudheid in één maand verkennen in Hoorn, u verdiepen in het oude Mesopotamië in Schagen, Herodotos lezen in Zoetermeer, ontdekken wat de Romeinen in Noord-Holland deden in Hoorn, meer vernemen over het ontstaan van Europa in Amsterdam, de groei van het christendom ontdekken in Dronten, de Koran, Tora en Bijbel leren kennen in Bussum en u verdiepen in Islamitisch Andalusië in Gouda.

Er is enige voortgang bij de conversie van de website. Zo is bijvoorbeeld het Romeinse Trier in de nieuwe stijl beschikbaar. Verder blogde uw redacteur over het zegel van Hizkia, over Willibrordus en is hij enthousiast over de Griekse auteur Herodianos.

In de reeks museumstukken: een Sumerisch contract, een beeldje uit Alesia, een Sassanidisch bord, Byzantijnse zijde en een Frankische werpbijl.

======================================

HET MOOISTE VAN DE MAAND

In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer de filmpjes over de opgravingen in De Holdeurn.

======================================

EGYPTE

Veel aandacht was er voor de nog niet onderzochte ruimtes in het graf van Toetanchamon. Dat het vooral gaat om geld en minder om de wetenschap, wordt niet eens verborgen gehouden: zie kop.

En verder: een onregelmatigheid op het plateau van Giza wordt meteen gehypet, Tel al-Daba‘a (Avaris), een nieuwe maand een nieuw graf in Luxor, en het maandelijkse gesleep met mummies.

======================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

De ondergronde stad bij Nevşehir biedt meer dan aanvankelijk werd vermoed.

De handelsroutes door Iran naar Irak.

En verder: een kleitablettenarchiefje in Haft Tepe en ook skeletten, skeletten, veel skeletten.

======================================

BLOED-OUDHEDEN

Wat we weten over het beleid van ISIS. Overzichtsartikel over de illegale handel in oudheden en de aankoop in het westen. Tegenmaatregelen. Syrië vraagt hulp – en uiteraard is oorlog altijd schadelijker dan plundering, hoe grondig ook.

Plus een berichtje dat uw redacteur, lui als hij is, gemakshalve hier even plaatst: een papyrussnipper met een tekst uit het Nieuwe Testament. Gewoon te koop op eBay.

======================================

DE OUDE GRIEKEN

Vervolg op de ontdekking van het Myceense graf in Pylos: de opgraver meent dat we anders naar gender moeten gaan kijken. (Ja, duh.)

Veel interessanter: aanwijzingen voor de ondergang van Selinous op Sicilië. En het een en ander over de Vallei van de Tempels in Agrigento hier en daar.

Ook al zo leuk: een nog onbekende stad in het Pindosgebergte, op 1200 meter hoogte.

En verder: Fokaia, Nicosia, Olbia, Pafos.

======================================

ROME EN ZIJN RIJK

Uitgebreid artikel over het lezen van de verbrande papyri uit Herculaneum.

De krant moest vol. Dan doe je weer eens een o-la-la-stukje over prostitutie in Pompeii.

Uit de stad zelf: de basilica bij de Porta Maggiore, een stadshuis, de Via Appia en het beste nieuws in tijden.

En verder: Adana, Baalbek, een intact Etruskisch graf in Città della Pieve, Fayyumportretten, Ratiaria, een muntschat in Ueken (Zwitserland), een amfitheater in Volterra.

======================================

BENOORDEN DE ALPEN

Het houdt niet op met de Romeinse kampen in Duitsland: onlangs Hannover, nu Bedburg-Hau (meer; hype “Superfestung” hier) en daar doen we dan Porta Westfalica maar bij.

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Chester, Dorchester, Littleborough, Otford en een mooie ring uit Tangley.

De Kasteel van Amstel-prijs voor het nieuwsbericht waarmee op de schandaligste wijze naar aandacht wordt gehengeld, gaat deze maand naar dit artikel: Romeins Londen was een multi-etnische stad. “Bijzondere claims vergen bijzonder bewijs,” om Sagan nog maar eens met instemming aan te halen, en vier skeletten is echt te weinig.

En verder: Wick.

======================================

ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM

Het zegel van koning Hizkia werd aangetroffen in een gecontroleerde opgraving. Het kan dus geen vervalsing zijn. Context: 1, 2 – met een leuke Herodotosparallel.

En verder: figurines uit Beit Shemesh (negeer die stompzinnige kop), Gaza, Khirbet el-Eika (erg leuk), weer eens een Byzantijnse olijfpers – die is er elke maand wel.

======================================

OVERIG

Om helemaal blij van te worden: Petra op Google Streetview.

En verder: een antiek broodrecept, de invloed van het ontstaan van de landbouw, het belang van skelettenonderzoek.

======================================

BOEKEN

De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door@ Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links. Deze maand: de beste Boekentips Klassieke Oudheid van het afgelopen jaar, voor onder de kerstboom of gewoon omdat het buiten koud en guur is en u met een fijn boek op de bank wilt zitten.

SPQR, A History of Ancient Rome is niet zomaar een geschiedenis van Rome, maar een geschiedenis door de ogen van de markante Cambridge-classica Mary Beard. Op haar eigen manier laat ze zien dat veel van wat we allang dachten te weten berust op kort-door-de-bocht-denken en verkeerde interpretaties, maar ook dat de Romeinse geschiedenis een levendig vakgebied is waar nog veel valt te ontdekken. Zeer lezenswaardig, en voor een speciale prijs bij Athenaeum: €24,95 (recensie).

Voor degene die de Ilias van Homeros nog niet heeft gelezen, of deze eindelijk weer eens wil herlezen, is er de nieuwe vertaling van Imme Dros uitgegeven in een luxeband door uitgeverij Van Oorschot. Dros heeft een klassieke metrische vertaling gemaakt van het oorlogsepos rondom de stad Troje, maar heeft het geheel ook in een eigentijdse jas gestoken. Imme Dros over de laatste zin van haar vertaling: hier.

Mocht u meer in de sfeer van het jaargetijde willen blijven dan is In Moerassen en Donkere Wouden een aanrader. Het boek bestaat uit fragmenten uit het werk van Tacitus die te maken hebben met de Romeinse aanwezigheid in het leefgebied van de Germanen. Vertaald door Vincent Hunink en voorzien van een inleiding door de redacteur van deze nieuwsbrief, zijn er teksten uit de Historiën, Agricola, Germania en uit de nog te verschijnen vertaling van de Annalen.

Het nieuwe boek van Robin Lane Fox Augustine. Conversions and Confessions is een biografie over één van de belangrijkste schrijvers uit de Late Oudheid: Augustinus van Hippo. Het boek gaat vooral over de eerste helft van zijn leven en over het ontstaan van zijn bekendste geschrift, de Belijdenissen. Lane Fox laat zien dat hij alle geschriften en correspondentie van de kerkvader door en door kent en brengt met dit boek de Late Oudheid tot leven.

Voor alle liefhebbers van de Oudheid is de Historischer Atlas der Antiken Welt een onmisbaar naslagwerk, en is daarnaast uitermate geschikt om urenlang in te bladeren en te kijken naar de gedetailleerde kaarten en de uitgebreide beschrijvingen te lezen.

======================================

DWAASHEID

De Amerikaanse presidentskandidaat Carson meende dat de piramiden graanopslagplaatsen waren, maar in Nederland doen we daar niet voor onder, getuige de opmerking van historicus Mark Rutte, die met droge ogen beweerde dat de Germaanse stammen het Romeinse Rijk vernietigden. Hij draait oorzaak en gevolg om – het imperium bezweek eerst en daardoor konden Germaanse krijgers de westelijke provincies overnemen. Uw redacteur legt uit. Hij was niet de enige die verbijsterd was.

En verder: de bijbelse stad Sodom is weer eens gevonden en er is een studie-centrum voor de Loden Codex, die toch echt vals is.

======================================

EN TOT SLOT

Een nog onbekende Griekse dichter.

======================================

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015) en bij Aantekeningen bij de Bijbel. Als u de nieuwsbrief wil steunen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer IBAN NL26 INGB 0670 7911 21 t.n.v. Livius, o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief. Dank u wel. (Als u niet in Nederland woont: BIC/SWIFT INGBNL2A.)

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij