Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Dit is de 146e aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. Ruim 6750 abonnees ontvangen de nieuwsbrief elke maand gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.
Jona Lendering (redactie)
======================================
LIVIUS’ EIGEN NIEUWS
Een greep uit het Liviusaanbod: de reis naar het prachtige eiland Cyprus in april 2018.
Op de Livius-website: Burnum. Op de blogs: Marathon, de Titelberg, een wonderlijke Afrodite, de Romeinen hadden zo hun eigen gedachten bij de Romeinse cijfers, een Bataafse ruiter en kindermoord. In de reeks “Methode op maandag”: dataschaarste, de Lachmannmethode, conjecturen en kritische apparaten en onbekende talen.
======================================
HET BELANGRIJKSTE VAN DE MAAND
In onze erkend subjectief eenmalig “het belangrijkste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht dat in het Rijksmuseum van Oudheden de lang-verwachte expositie over Nineveh is begonnen. Waarom die belangrijk is, leest u hier. En uw redacteur blogde over Assyrië: Ninevitisch aardewerk, lamassus en apsasitus (wie kent ze niet?), de Nahr al-Kalb-reliëfs en de bibliotheek van Aššurbanipal.
======================================
EGYPTE
Elk jaar krijgen we foto’s te zien van duikers die in de haven van Alexandrië in de weer zijn met oudheden. En nooit zie je op die foto’s meetlinten of jalons.
En verder: Saqqara, Giza, Karnak, Luxor, Minya, Abusir, het graf van een zwangere Egyptische vrouw in Timna (Israel), Matariya, Pelusium, het plezier van papyri en de onvermijdelijke doctor Zahi Hawass heeft ook weer wat te melden.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
Bronstijdvondsten in Tappeh Sofalin in het noordwesten van Iran. (De hele Bronstijd wordt in Iran “Elamitisch” genoemd, maar het heeft niets met de oude Elamieten te maken.)
Er zou een Luwische tekst zijn ontdekt waarin ook Troje zou zijn genoemd, maar er is nogal wat twijfel mogelijk. En nog meer.
En verder: een verzameling Assyrische kleitabletten uit Bassetki, Gaza en nog eens, Metsamor, Tell Khaiber (interessant), Nergal en de NASA.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
Op Kreta: Zominthos en de ondergang van de Minoïsche cultuur.
Een nieuwe aflevering in de Elgin-soap.
De site wordt Qalatga Darband genoemd en gehypet met een verwijzing naar Alexander de Grote. Maar het is ook gewoon interessant.
De Kasteel van Amstel-prijs voor het nieuwsbericht waarmee op de schandaligste wijze naar aandacht wordt gehengeld, gaat naar dit artikel: je ontdekt een vulkaanuitbarsting in de tijd van Kleopatra en legt meteen een verband met de ondergang van het Ptolemaïsche Rijk. De Oudheid heeft geen ander belang dan aandacht helpen genereren voor ander onderzoek.
En verder: Thirassia (lees “derde millennium” ipv “derde eeuw v.Chr.”), Orchomenos, Thouria en weer een gedichtje van Asklepiades.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
“Globalisering zo oud als de weg naar Rome”: Toebosch’ Onvolprezen Eigen Tijdschrift besteedt aandacht aan de inaugurele rede van Miguel John Versluys in Leiden.
En verder: het graf van de Scipionen, fluitende slingerkogels, Efese, een enorme inscriptie in Pompeii, een Romeins kamp in noordwest-Spanje, Huelva, Mezdra, Phaselis, de Portland-vaas en een sarcofaag uit Ljubljana.
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
Die storm die Ierland trof, Ophelia, had één positief gevolg: de ontdekking van een IJzertijdgraf.
Vrij spectaculair: een Romeinse muur in de omgeving van Kalkriese, uitgelegd als behorend bij de Slag in het Teutoburgerwoud.
Om helemaal blij van te worden: een Romeins badhuis in Cuijk? Meer. In elk geval leuk.
En verder: Dalfsen, Southwark en meer over Dreumel.
======================================
ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM
Negen Dode Zee-rol-fragmenten zijn verdacht. En de Jeruzalem-papyrus is dat ook. En deze snipper uit de Green Collection eveneens. We moeten toch eens ergens aanspijkeren dat élke antieke papyrus- of perkamentvondst die niet afkomstig is uit een gecontroleerde opgraving, onbruikbaar is voor welk wetenschappelijk doel dan ook.
Jan Pieter van de Giessen werkt onverdroten aan zijn Bijbel-website. Inmiddels groeit daar een interlineaire tekst van de gehele Bijbel, d.w.z. dat u de Hebreeuwse en Griekse tekst ziet met de vertaling er zó bij geplaatst ziet, dat u begrijpt welk vertaald woord met welk woord in de brontaal correspondeert. Een voorbeeld is Deuteronomium 32.16ff.
En verder: bijenwas, Masada en het odeon van Jeruzalem.
======================================
OVERIG
Richard Kroes heeft wat noten te kraken over het archeologiebeleid: één en twee. Uw redacteur had daar ook iets over te melden.
Veel gedoe de afgelopen maand over de uitvinding van het teken voor de nul: een Indische tekst waarin die wordt gebruikt, blijkt veel ouder dan gedacht. Dat de Babyloniërs de nul al kenden als notatiemiddel, bleef vaak onderbelicht. Dit lijkt een van de betere artikelen.
Handige introductie tot het DNA-onderzoek. En een handig overzicht van enkele haplogroepen.
Sommige open deuren moeten ingetrapt blijven worden. Zoals dat het etiket “klassiek” onhandig is.
En verder: Zorats Karer (“het Armeense Stonehenge”), enkele Saoedi-Arabische “poorten” die doen denken aan soortgelijke structuren in Jordanië, textiel, het Tollense-slagveld en het vergaan van middeleeuws perkament.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.
Tot en met 20 november krijgt u in onze winkel en online 15% korting op de gehele Loeb Classical Library – en op de zusterreeksen I Tatti Renaissance Library en Dumbarton Oaks Medieval Library – met de kortingscode LOEBAB17.
De invloed van het klimaat en de rol van epidemieën op de val van het Romeinse Rijk zijn het onderwerp van The Fate of Rome. Climate, Disease and the End of an Empire van de Amerikaanse oudhistoricus Kyle Harper. Hij laat ons zien dat de geschiedenis niet alleen werd bepaald door “emperors, soldiers, and barbarians but also by volcanic eruptions, solar cycles, climate instability, and devastating viruses and bacteria”.
Marcus Brutus kennen we allemaal als een van de moordenaars van Julius Caesar. In Brutus. The Noble Conspirator schijnt oudhistorica Kathryn Tempest een licht op het karakter van deze man die we eigenlijk alleen kennen van zijn gruweldaad, en probeert hem enigszins te rehabiliteren door te wijzen op zijn mogelijk nobele bedoelingen.
In Enraged. Why Violent Times Need Ancient Greek Myths laat classica Emily Katz Anhalt ons zien hoe in de Ilias en de mythen van Hecuba (Euripides) en Ajax (Sophocles) woede en wrok altijd leiden tot ieders ondergang. De mythen “teach us, as they taught the ancient Greeks, to recognize violent revenge as a marker of illogical thinking and poor leadership”.
De Leidse hoogleraar Holger Gzella schreef De Eerste Wereldtaal. Een geschiedenis van het Aramees. Een belangrijk boek over de grote verspreiding van het Aramees als ambtelijke taal in de wereldrijken van het oude Nabije Oosten. Daarnaast waren delen van de Bijbel, de Dode-Zeerollen en de joodse traditieliteratuur in het Aramees geschreven, en spraken Jezus en zijn tijdgenoten in het Romeinse Syrië-Palestina een Aramees dialect (recensie).
De schitterende Nineveh-tentoonstelling in het RMO gaat samen met een mooie catalogus en een wetenschappelijke bundel met de titel Nineveh, The Great City. Symbol of Beauty and Power.
Opnieuw uitgegeven: De Ideale Redenaar in de vertaling van H.W.A. van Rooijen-Dijkman en A.D Leeman over het spreken in het openbaar door de grootste redenaar van allemaal: Marcus Tullius Cicero.
Wilt u zich aanmelden voor de oudheid-nieuwsbrief van Athenaeum Boekhandel met daarin nog meer oudheid-boekennieuws, stuurt u dan een bericht aan klassiek@athenaeum.nl, of bezoek onze klassiekenpagina.
======================================
SLECHT NIEUWS
Miko Flohr hekelde onzorgvuldig onderzoek naar Griekse theaters, uw redacteur hekelde onzinnige claims over Nikolaas van Myra en Colin Humphreys mocht weer eens onweersproken een inconsistente theorie uitventen.
En verder: daar zijn de metalen codices weer. En een bericht om je ongemakkelijk bij te voelen: de etnische interpretatie van de (Griekse) wiskunde.
======================================
INTERNET
Binnenkort zullen de gevechten in Syrië het uiterste oosten van dat land wel bereiken. Hier is alvast uw website over Mari.
======================================
EN TOT SLOT
En wat koop je voor een classica die alles al heeft? Nou dit.
Toota witharsechwanoo!
======================================
Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de nieuwspagina van het Rijksmuseum van Oudheden en bij Aantekeningen bij de Bijbel.
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
