Dit is de 151e aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. Ruim 7000 abonnees ontvangen de nieuwsbrief elke maand gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.

Jona Lendering (redactie)

======================================

WEEK VAN DE KLASSIEKEN, ROMEINENWEEK

De Week van de Klassieken is inmiddels begonnen, met als thema “Wat is wijsheid?” U leest er hier alles over. Eind deze maand is de Romeinenweek, waarover u daar alles leest. En als u wil weten waarom het dubbel moet, dan vindt u de verklaring hier.

Om althans een brug te slaan tussen de twee evenementen, vindt in het Rijksmuseum van Oudheden “Oog op de Oudheid” plaats, dat aanstaande dinsdag van start gaat. U kunt nog inschrijven: daar. Het belooft echt goed en interessant te worden.

======================================

LIVIUS’ EIGEN NIEUWS

Op dinsdag 24 april is in het RMO de boekpresentatie van het Het visioen van Constantijn, dat uw redacteur heeft gemaakt met Vincent Hunink. U bent heel welkom – inschrijven kan hier. Als u in Amsterdam woont kunt u ook de dag erna, op woensdag 25 april, om 19:00 naar de Athenaeumboekhandel komen voor een tweede presentatie.

Nieuw op de Livius.org-website: Cyclopen, Arabia Felix ofwel Jemen, het Nabatese heiligdom in de Wadi Rum, het heuvelfort Nesactium in Kroatië, de Romeinse tempel van Dumeir en de opkomst van de islam.

Verder: een Arabisch eerstelingenoffer, de Tayma-oase, kleuters beantwoorden de vraag “Wat is een god?”, das schwimmende Moor, herinneringen aan een vernietigd museum, twee doodlopende maar boeiende richtingen in de Griekse filosofie en goed nieuws over het Thermenmuseum in Heerlen.

======================================

HET MOOISTE VAN DE MAAND

In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht dat dankzij DNA-onderzoek duidelijkheid is gekomen over de laatantieke, vervormde schedels die zijn opgegraven in Beieren.

======================================

EGYPTE

Het zal ook eens een maand niet gaan over Toetanchamon: één, twee.

Een Hellenistisch of Romeins tempeltje in de Siwa-oase.

Het maandelijkse gesleep met mummies: een, twee, drie (en een leuke).

En verder: een portret van Hatsjepsut teruggevonden  en het gebruik van videogames voor educatieve doeleinden.

======================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Leuke ontdekking van een haven uit het zuiden van Mesopotamië.

Een tijdje geleden was er het nieuws van een Luwische inscriptie die de Trojaanse Oorlog zou vermelden. Er was om verschillende redenen nogal wat scepsis en één van die redenen was de betrokkenheid van een al dan niet terecht in opspraak gebrachte archeoloog. Inmiddels geven de betrokken onderzoekers toe dat die archeoloog inderdaad datafraude heeft gepleegd. Voor de inscriptie heeft dit geen gevolgen.

En verder: zomaar een Sumerisch kleitablet.

======================================

DE OUDE GRIEKEN

Het oudste bier uit de Griekse wereld.

Niemand weet hoe de Mykeense burchten precies ten onder zijn gegaan. En nu de aardbevings-hypothese van tafel is, weten we nog minder, behalve dan dat we één verklaring kunnen uitsluiten. Meer Mykeense vondsten.

Er was eens een opgraving die zó werd gehypet dat zelfs archeologen het te gortig vonden. En nu is er dus onvoldoende financiering voor Amfipolis.

En verder: Bassai.

=====================================

ROME EN ZIJN RIJK

Elke maand is er wel een artikel te noemen over een toerist die iets kapot maakt. Meestal nemen we dat niet mee. Maar hier is een voorbeeld uit Pompeii. En er is ook écht nieuws uit Pompeii.

Geweldig verhaal over DNA-onderzoek naar Hunse bruiden.

En verder: Cadiz, Nicopolis ad Istrum, de haven van Napels, Plovdiv,  Sofia, en koelkasten uit de Romeinse tijd.

======================================

BENOORDEN DE ALPEN

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Houghton, St.Albans, Wiesbaden.

En verder: Apeldoorn, Bemmel (commentaar), Cuijk, Leiden, Overasselt, Zemst.

======================================

ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM

Een goed bewaard Kanaänitisch graf in Megiddo. Met wat context.

Om blij van te worden: een herdatering van een toren in de zogeheten Davidsstad suggereert dat die jonger is dan aangenomen. Dat heeft vérstrekkende gevolgen. Zo is de oudheidkunde op haar allerbest.

Nogal sensationalistisch gebracht, maar het eigendomsrecht op de Dode Zee-rollen is wél een kwestie. Hier zouden we weleens meer over kunnen vernemen.

Heel vreemd, heel vreemd: archeologen melden doorgaans alleen rond Tisja Beav, als de val van Jeruzalem wordt herdacht, de vondst van munten uit de tijd van de Joodse oorlogen tegen de Romeinen (zoals ze alleen ten tijde van Chanoeka Makkabeeën-gerelateerde vondsten doen). Nu, zomaar in het voorjaar, toch munten uit de tijd van de oorlog van 66-70. Heel vreemd.

Zomaar eens een stukje over tekstkritiek: hoe kennen we de tekst zoals die in de Oudheid is geschreven? Er is geen zin waarover nooit is gepuzzeld, maar het wordt zelden uitgelegd. Een leuk en niet al te technisch voorbeeld uit het Lukasevangelie.

De herkomst van de Thomas-christenen in India is niet helemaal duidelijk en er worden nogal wat claims gedaan, waarvoor ook bewijs bestaat, dat mogelijk vals is. Uw redacteur kan de argumenten niet beoordelen, maar hier is een stukje uit de discussie.

======================================

BLOED-OUDHEDEN

Nu de zogenaamd islamitische staat gemarginaliseerd raakt, wordt iets duidelijker hoe groot de schade is. Dat levert een gemengd beeld op, dat niet noodzakelijkerwijs inconsistent is. Enerzijds zijn er claims dat de gemaakte winsten meevallen, anderzijds wordt uit arrestaties en inbeslagnames duidelijk dat de schade groot is. Dat blijkt natuurlijk ook uit foto’s van bevrijde gebieden, zoals Mari. De terroristen bleken betere plunderaars dan handelaars.

Heel goed nieuws over Egypte, al was het alleen nog te lezen bij een zeer goed geïnformeerde journalist op Twitter: tegen de Green Collection, die al geschikt heeft over de aankoop van Iraakse oudheden, liep al een Egyptische zaak. Die begint nu concreet te worden.

Ook een bericht over de ooit toeristische sites in Libië, waar de échte schade overigens meer naar het binnenland is aangericht.

Om positief te eindigen: Jordanië stelt een politiecorps in dat zich richt op de bestrijding van smokkel en restauratiewerkzaamheden.

======================================

OVERIG

Over de Punische tophets wordt al een eeuw gedebatteerd: zijn het de begraafplaatsen van de lijkjes van geofferde kinderen? Een oplossing lijkt niet in zicht, lees maar.

Twee opinieartikelen in Nature over het gebruik en misbruik van DNA-onderzoek: één, twee.

De première van de nieuwe Tomb Raider wordt aangegrepen om vrouwelijke archeologen in het zonnetje te zetten.

Uw redacteur jeremieert over de teloorgang van het historisch bewustzijn.

En verder: voeding langs de Zijderoute.

======================================

BOEKEN

De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.

Een meelijwekkend Volk. Vreemden over Friezen van de oudheid tot de kerstening bevat een mooie collectie vermeldingen uit de oudheid en vroege middeleeuwen van de lage landen en hun bewoners. Dat de blik van ‘vreemden’ op het gebied en de mensen niet bijster positief was komt hieruit goed naar voren.

In De sluipwesp en de leliën. Geloof en ongeloof in de klassieken zijn verschillende essays van Diederik Burgersdijk samengebracht waarin hij zowel de samenhang tussen heidendom en christendom laten zien als de connectie tussen de oudheid en latere perioden. Een van de essays gaat over de laat-antieke roman Het verhaal van Apollonius. Historia Apolonii Regis Tyri, vertaald door Vincent Hunink en ingeleid door door Burgersdijk, waarin klassieke en christelijk motieven door elkaar zijn gebruikt.

Een stevige moderne biografie Theoderich der Grosse. König der Goten, Herrscher der Römer geschreven door de Dutise hoogleraar Hans-Ulrich Wiemer, over de Ostrogotische koning Theoderik de grote die tussen 493 en 526 over Italië heerste en decennialang stevig in het zadel zat en de vrede kon bewaren.

Van de hand van Hugo Koning en Hans Verheij is Het eiland van Pelops. Een literaire reis door de Peloponnesos verschenen. Tekstfragmenten van schrijvers en reizigers uit alle eeuwen zijn in dit boek samengebracht om de geschiedenis van het Griekse schiereiland te belichten. Een zelfde opzet heeft De vereeuwigde Stad. Een literaire reisgids door het antieke Rome, waarbij de focus op de eeuwige stad ligt.

======================================

SLECHT NIEUWS

De zoveelste aflevering in de eindeloze reeks “laten we de relevantie-kaart maar uitspelen om aandacht te trekken”. Dit keer is keizer Augustus eigenlijk Poetin. Want de Oudheid is natuurlijk helemaal niet uit zichzelf interessant.

======================================

INTERNET

Leuk archiefje met vele honderden mooie foto’s van Turkse oudheden in de jaren dertig en veertig.

Ex Oriente Lux heeft oude jaargangen van zijn tijdschrift Phoenix online geplaatst. Caveat lector: bedenk dat “oude jaargangen” ook verouderde gegevens kunnen bevatten. Ondertussen blijft het een schat aan informatie over ondergewaardeerde culturen.

En nu we toch bezig zijn: lang geleden attendeerden we op de online-versie van Roma Aeterna, maar dat kan natuurlijk gewoon nog een keer.

======================================

EN TOT SLOT

Uw redacteur kan zich weinig voorstellen dat erger is dan te moeten vluchten uit een oorlogsgebied. Hij beveelt een actie voor Syrische vluchtelingen in Griekenland, georganiseerd door het Amsterdamse Cygnus Gymnasium, daarom van harte bij u aan.

Toota witharsechwanoo!

======================================

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de nieuwspagina van het Rijksmuseum van Oudheden en bij Aantekeningen bij de Bijbel.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij