Dit is de 163e de aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. Een kleine 7500 abonnees ontvangen de nieuwsbrief elke maand gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.

Jona Lendering (redactie)

======================================

LIVIUS’ EIGEN NIEUWS

Het droevige maar ware verhaal van de Egyptische diplomaat Wen-Amun.

Uw redacteur heeft geen werkelijke voorkeur voor een van zijn schrijfsels – ze zijn hem alle even dierbaar – maar als u geen geschiedenis heeft gestudeerd, zou u deze maand moeten lezen over de beslissendheid van Marathon. Geschiedenis is namelijk een wetenschap en er is over Marathon teveel ondeskundige prietpraat.

Op verzoek: wat verkeerd gaat bij de limes. En ook: de aqedah, het obscurantisme van dominee Prosman, het vernieuwde Thermenmuseum in Heerlen, hoe je de Wikipedia kunt misbruiken, Herodotos over de Perzische koninklijke weg, Herodotos over goudwinning in India, Herodotos’ catalogi en Herodotos over Marathon.

In de reeks museumstukken: een Bronstijd-laurierblad in een Avaars graf, een Nubisch beeldje van een offerdier, heel erg oud Latijn, Meroïtisch aardewerk, een kroon van de Hunnen, een prachtig mozaïek van een riviergod, een dakpan met een gebed.

Het Livius-cursusprogramma is hier en er zijn nog enkele plaatsen vrij in de reis naar Armenië (maar u moet snel zijn want de voorbereidende bijeenkomst is al op 10 maart).

======================================

HET MOOISTE VAN DE MAAND

In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht dat er een prachtig nieuw fresco van Dionysus bij is gekomen in Tongeren.

======================================

EGYPTE

Lief stukje over de expeditie van Hatshepsut naar het land Punt.

En nog een heel mooi stuk: technieken waarvan steeds is beweerd dat de Egyptenaren die hebben overgenomen, kunnen ze heel goed zelf hebben ontwikkeld.

Het maandelijkse gesleep met mummies: 1, 2.

En verder: Abu Simbel, Abydos, Achmim, Esna, Gebel el-Silsila, Giza, Heliopolis, Meidum, Vallei van de Koningen en het nieuwe museum. En nog eens.

======================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Een vaas in het British Museum bleek een ondersteboven geplaatste knots bleek toch een vaas.

Leuk artikel over zware metalen in het antieke Nabije Oosten en een ander stuk over ijzerbewerking.

En verder: Babylon op de werelderfgoedlijst, Naqsh-e Rustam, de dramatische situatie in Jemen.

======================================

DE OUDE GRIEKEN

Er is geen enkel bewijs over de auteur van de Odyssee. Je kunt dus ongestraft speculeren dat het een vrouw was. Vrijwel elke theorie is zinledig.

In de Oudheid hadden mensen altijd te weinig informatie. Alles wat ze doorgaven, had dus de status van roddel. Dat een politieke wapen van machtelozen noemen, is wat wonderlijk.

Het riviertje Ilisos in Athene is al een eeuw overdekt maar misschien, heel misschien wordt het weer zichtbaar.

Een nieuwe aflevering in de Elgin-soap: gedeeld eigenaarschap. Meer.

En verder: de Academie in Athene, Karystos, Pafos, Plato, een Ptolemaïsche scheepswerf in het noorden van de Sinaï. Plus: een traditioneel stukje over de vraag “wat deden de Grieken voor ons?”

======================================

ROME EN ZIJN RIJK

Een Etruskisch-Romeins graf op Corsica.

De Eerste Punische Oorlog, de langste en grootste oorlog uit de Oudheid, werd beslist in de zeeslag bij de Aegatische Eilanden. Onderwaterarcheologen hebben al scheepsrammen opgedoken maar de berichtgeving beperkte zich tot nu toe tot wat was gevonden. Nu komen er dan toch wat conclusies: dat de Karthagers Romeinse schepen gebruikten en dat schepen hun lading overboord wierpen om te ontkomen.

Om blij van te worden: artikel over de herkomst van de mozaïeksteentjes in Pompeii.

De welbekende puzzel van de Romeinse munten in IJsland. Geen nieuwe inzichten, maar de puzzel blijft leuk.

Was een industriële revolutie mogelijk in het Romeinse Rijk? (en als u mocht denken dat u zich niet met “wat als?” hoeft bezig te houden, lees dan nog even waarom ungeschehene Geschichte de crux vormt van het werk van de oudheidkundige.)

In Rome zelf: het Colosseum, Largo Argentina en de joodse catacomben. En het graf van Romulus? (Uw redacteur schudt misprijzend het hoofd.)

En verder: Amman (en nee, het is geen amfitheater maar een theater), Plovdiv, Pompeii, de situatie in Libië. En ook: India en Rome.

======================================

BENOORDEN DE ALPEN

Is bodemdaling een gevaar voor de archeologie? (Vergelijk verdroging.)

Nijmegen heeft plekken aangewezen die in het kader van de limes werelderfgoedstatus zouden moeten worden.

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Stonehenge (uw redacteur meent dit eerder te hebben gelezen), Edge Hill,

En verder: het DNA van de Nederlandse bevolking, de Brittenburg, Oostenburg, de restauratie van de schepen uit Zwammerdam, Culemborg, het was druk in Noord-Brabant, Tongeren, Straatsburg. En prachtige foto’s van Duitslands Romeinse verleden.

======================================

ISRAËL EN JODENDOM

“We will act with all of our abilities and capabilities to prevent illegal activity”. Dat klinkt heel nobel, maar volgens het internationaal recht ligt Herodion niet in Israël – het ligt in de bezette gebieden – en is de Israëlische ingreep ook geen wonder van legaal optreden. Lastig dilemma.

En verder: een munt van Bar Kochba (niet zo zeldzaam als geclaimd), een vijfde-eeuws mozaïek bij een villa in het gebied van de samaritaanse geloofsgemeenschap.

======================================

OVERIG

Fijne uitleg van de verspreiding van de oudste voedselgewassen.

Opinie: de eeuwige terugkeer van de barbaren en een stuk over de klassieken en westerse waarden. In beide gevallen zou aandacht voor de kentheoretische basis van het denken over het verleden een hoop problemen zo niet hebben vermeden dan toch analyseerbaar hebben gemaakt. Maar ja, wie is er nou geïnteresseerd in geschiedenis als wetenschap?

En verder: melk (interessant), antieke en moderne graffiti, het weinige dat we over het Iberisch weten, koning Arthur, de ongelukkige typering van de Arabieren als religieuze fanatici. En meer Arabië.

======================================

OUDHEIDKUNDIGE ZELFTRIVIALISERING & ANDER SLECHT NIEUWS

De Oudheid is natuurlijk helemaal niet interessant en moet dus worden opgehypet, want stel je toch voor dat je geïnteresseerde mensen écht moet informeren.

Aandachttrekkerij – dus seks. Natuurlijk halen we ook de Lupercalia van stal want het was Valentijnsdag. Kul natuurlijk, maar de Oudheid is niet interessant dus we liegen maar wat raak.

Onzinnige vergelijkingen. Thoukydides als medicijn tegen de Brexit. Of de Romeinen en migratie. En de ondergang van het Romeinse Rijk? (Voor het goede begrip: omdat het proces lang duurde en omdat er te weinig data zijn, kun je altijd je eigen probleem terugzien in de Late Oudheid.) (Advies: lees nog even welke vergelijkingen zinvol zijn.)

Pseudowetenschap: Op de blog “History for Atheists” de zoveelste helaas noodzakelijke afrekening met het Jezusmythicisme. Het nut van dit soort artikelen is er niet in gelegen dat je mensen doet terugkeren van hun dwaling, maar dat je verhindert dat andere mensen die kant op gaan. In het verlengde: daar is de Jezus-was-Apollonios-theorie weer.

Verkeerde frames: altijd weer dat gezeur dat Arabieren papyri verbranden en dat westerlingen dan de oude tekst redden, dus dat het niet erg is iets illegaal te kopen. Dat is het wel. Er staat niet voor niets het een en ander over transparantie in de academische gedragscodes. En als het u boeit: lees nog even over de Schøyen-collectie.

Weglaten wat je niet uitkomt: een fresco van Narcissus in Pompeii wordt gepresenteerd als uniek. Er zijn er nog minstens twee, alleen al in Pompeii, maar waarom zou je als oudheidkundige het publiek adequaat voorlichten?

======================================

BOEKEN

De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.

Tragedy, The Greeks and Us is het nieuwe boek van filosoof Simon Critchley waarin hij laat zien hoe de Griekse tragediën een spiegel van de menselijke ziel vormen. In onze moderne wereld gedomineerd door technologie, snelheid en kortetermijndenken is reflectie door middel van de Griekse tragedie a way of applying the emergency brake.

Het leven van Socrates is voornamelijk bekend van Plato en Xenophon en wordt vaak gezien als de stereotype denker en filosoof. Socrates in Love. The Making of a Philosopher van Armand D’Angour belooft een revisionistische biografie te zijn van deze bekende naam.

De bekende oudhistoricus John Boardman schreef Alexander the Great. From his death to the present day over de grote hoeveelheid en verscheidenheid aan Alexanders de Grote die in de loop der tijd zijn verzonnen.

Een overzicht van het Romeinse rijk van de derde tot en met de zevende eeuw is het boek van Hugh Elton The Roman Empire in Late Antiquity. A political and military history.

Twee nieuwe delen in de reeks Ancient Wisdom for Modern Learners, waarin de oorspronkelijke tekst naast een nieuwe vertaling is gezet: Thucydides How to think about War. An ancient guide to foreign policy (speeches uit zijn Geschiedenis van de Peloponnesische Oorlog) en Seneca How to keep your cool. An ancient guide to anger management (vertaling van De Ira).

Er zijn een paar mooie boeken verschenen met daarin oude foto’s van opgravingen en oudheidkundige locaties in de Mediterrane wereld. Unearthing Ancient Nubia met foto’s van vroeg twintigste eeuwse opgravingen in Egypte en Soedan (recensie). Chronography met foto’s van Robert McCabe van Griekse monumenten in de jaren 50 en Legacy in Stone. Syria before the War met foto’s van antieke monumenten in het Syrië van voor de burgeroorlog, gemaakt door Kevin Bubriski.

======================================

INTERNET

De Astronomische Dagboeken zijn eindelijk, eindelijk online. Meer. En ook de Reallexikon der Assyriologie und Vorderasiatischen Archäologie.

======================================

EN TOT SLOT

Meestal eindigt deze nieuwsbrief hier met een kwinkslag. Dit keer maar eens een serieus advies aan iedereen die weleens een boek leest: Magda is overal van Christian Jongeneel. Een prachtige roman, uitgekomen bij een kleine uitgeverij zonder hype-apparaat. U zult van uw aanschaf geen spijt krijgen.

Toota witharsechwanoo!

======================================

Oude nieuwsbrieven zijn hier en hier te raadplegen en een redactionele verantwoording is daar.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij