Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Dit is de 166e aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. Ruim 7500 abonnees ontvangen de nieuwsbrief elke maand gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.
Jona Lendering (redactie)
======================================
LIVIUS’ EIGEN NIEUWS
Een greep uit het Liviusaanbod: in 2020 gaan we opnieuw reizen naar Libanon en Armenië en gaan we ook naar Tunesië.
Nieuwe pagina’s op de Livius.org-website: de Assyrische limmu-lijst van de Midden-Bronstijd (en waarom die belangrijk is); Foinike en Amantia; alle koningen van Armenië (Orontiden, Artaxiaden, Arsakiden); Tigranokerta; Garni; de Armeense hagiograaf Agathangelos.
Op de blog: het volgens uw recensent allerbeste boek over archeologie dat ooit werd geschreven; woestijnkunst (al was er eigenlijk geen woestijn); de Urartese stad Karmir Blur; het bier van Xenofon; de belegering van Alesia; de veldtochten van Corbulo naar Armenië; twee duiven; een mooi boek over de Avaren; de betekenis van Johan Picardt.
======================================
HET MOOISTE VAN DE MAAND
In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer de gezichtsreconstructies van mensen uit Sagalassos.
======================================
EGYPTE
Alleen wat kleine berichtjes: Giza; broodovens in Heliopolis; en meer nieuws over Heliopolis; een fort in de noordelijke Sinai; Tuna el-Gebel;
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
Hoe brengt u een huilende baby tot bedaren?
U wordt blij gemaakt met een dooie mus: “invaluable hieroglyphs … will greatly contribute to shedding light on the history of the Neo-Hittite kingdom” (Cappadocië). Maar wat er nou staat, daar in die nieuw-ontdekte Hittitische inscriptie in Gülşehir, dat wordt er niet bij verteld.
“We’re just beginning to grasp the toll of the Islamic State’s archaeological looting in Syria”: eigenlijk zegt de titel alles al.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
De restauratie van het Parthenon gaat een nieuwe fase in: ook de cella zal worden gerestaureerd/herbouwd/gereconstrueerd.
Een ongeschonden Grieks graf in het zuiden van Italië.
Een stuk over Sapfo – het onderscheid tussen invloed en inspiratie blijft lastig.
Om blij te worden: de zeef van Eratosthenes en diofantische benaderingen. Priemgetallen zijn leuk.
En verder: Mytilene; Parion; Selinus. Plus: pankration.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
In de stad zelf: een kop van Dionysus, het Gouden Huis van keizer Nero en de haven van Claudius.
Een leuke studie over het maken van garum, de zoute vissaus waar de Romeinen dol op waren.
Is de bouw van de tempel in Baalbek begonnen door koning Herodes?
Boeiend artikel over de mate van luchtvervuiling in de Romeinse tijd – erger dan aangenomen. Het hangt natuurlijk samen met metaalwinning en een onverwachte toepassing blijkt te zijn: lood om straten te repareren. Meer zware metalen: Karthago tijdens de Punische Oorlogen.
En verder: Cannes; een Griekse inscriptie uit Muğla; de laatste vondsten uit Plovdiv.
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
Kijk, zo kan het dus ook: een artikel over een pas ontdekt Romeins kamp in het zuidwesten van Schotland – en dan niet te veel neuzelen over de vondsten, maar uitleggen wat de betekenis daarvan is. In dit geval: een Romeinse weg. Goed geïllustreerd ook.
Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: een munt van keizer Laelianus in de omgeving van Cambridge; Faversham; High Carlingill; een IJzertijdschild uit Leicester; een enorme schat bij Rauceby (de Eerste Hoofdwet van de Archeologie is van toepassing); een schatvondst ergens in Shropshire; Sittingbourne (meer); Vindolanda; en dat Angelsaksische graf van laatst nog eens een keer, dit keer met foto’s.
Fijn artikel over de simpele vraag hoe een antieke grens archeologisch zichtbaar is. Er zijn grenzen die niet herkenbaar zijn met forten (Baktrië) en er zijn fortenreeksen die geen grenzen zijn (Limes Tripolitanus). De problemen geïllustreerd aan de hand van de Muur van Hadrianus, maar u mag het ook betrekken op de Rijn-limes.
======================================
ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM
Wetenschap, u weet wel, daarvoor is een gedragscode die transparantie voorschrijft. Dat wringt nogal met de Israëlische opgravingen op de westelijke Jordaanoever. Het soort opgravingen waar niet over bericht mag worden is bijvoorbeeld Kfar Adumim in de bezette gebieden. En een duidelijk antwoord.
Het Geheime Evangelie van Marcus is een beruchte tekst: het gaat om foto’s van een citaat in een verloren tekst. De provenance is hiermee in feite oncontroleerbaar en dus kan het een vervalsing zijn – wat de meeste onderzoekers denken. Nu is er toch een tegenstem.
En verder: pinksteren; een vroege kerk in Egypte; de doopkapel van de Hagia Sofia.
======================================
OVERIG
Interessant artikel over de wijze waarop erfgoedbeheer vooral welvarende mensen ten goede komt.
Het gebruik van de Oudheid door rechtse haatgroepen.
Er is veel te doen over een nieuwe laboratoriumtechniek om opgerolde (soms verbrande) boekrollen te lezen zonder ze te beschadigen. Een oude Bijbeltekst is nu gelezen. (Uw redacteur meent dit eerder te hebben gelezen.) Ook is er geld vrijgekomen.
======================================
OUDHEIDKUNDIGE ZELFTRIVIALISERING & ANDER SLECHT NIEUWS
De Oudheid is natuurlijk helemaal niet interessant en moet dus worden opgehypet, want stel je toch voor dat oudheidkundigen geïnteresseerde mensen écht inhoudelijk moesten informeren.
Breng nooit één keer iets naar buiten als je ook twee keer naar fondsen kunt hengelen: Egyptische kralen (achttiende dynastie) in Noorwegen – dat kralen bewijs vormen voor de handelsroutes naar West-Europa was al bekend in 2010; daar is de dolk van Toetanchamon weer; en daar is dat fort bij Haifa ook weer eens.
Verkeerde frames: “Britain’s equivalent to Tutankhamun”, “the Hittite city of Sarissa is waiting to serve tourism” (toerisme is geen doel op zich; toeristen komen om iets te bekijken, dus stel gerust de Hethieten centraal in de berichtgeving).
Weglaten wat je niet uitkomt 1: de export van Palmyreense oudheden was al in de negentiende eeuw verboden en dus is de aanschaf van deze buste illegaal. Maar ja, welk museum zegt dat erbij?
Weglaten wat je niet uitkomt 2: vrouw bekeert zich tot het jodendom en wordt “moeder van de synagoge” – dat is een standaardpraktijk want alleen proselieten hadden het burgerrecht dat het mogelijk maakte land te verwerven.
En verder een leuk (Spaans) artikel over de weerlegging van desinformatie.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.
Het nieuwe boek van de bekende religiehistorica Karen Armstrong heet Lost art of Scripture. Rescuing the Sacred Texts en gaat over de herwaardering van de heilige boeken. Bijbel en Koran worden in onze moderne tijd vaak als irrelevant of juist als aanzetters tot haat en geweld beschouwd, maar dit is natuurlijk te kort door de bocht. Ook verkrijgbaar in hardcover.
Masada staat bekend als de plek waar een groep Joden tijdens de Joodse Opstand standhield tegen de Romeinen en zich uiteindelijk liever opofferde dan zich aan hun Romeinse belegeraars over te geven. Masada. From Jewish Revolt to Modern Myth door Jodi Magness gaat hierover, en over de blijvende invloed van dit verhaal op Israël en het Joodse volk.
Oudhistoricus Jerry Toner schreef het boek Infamy. The Crimes of Ancient Rome over de slechte reputatie van het Romeinse Rijk. Hij vraagt zich hierin af wat er waar is van al de verhalen over perfide keizers, corruptie en geweld en: “What do we see when we look at Rome? A hideous vision of ancient corruption – or a reflection of our own troubled age?”
Archeoloog Charles Bonnet graaft al 50 jaar op in Egypte en Soedan en doet onderzoek naar de Nubische beschaving van Kush en de zwarte farao’s. In het boek The Black Kingdom of the Nile laat hij zien hoe ontwikkeld deze beschaving was en hoe het floreerde naast het koninkrijk van de Egyptenaren.
Steven Sidebotham, de archeoloog die de overblijfselen van de Egyptische stad Berenike aan de Rode Zee opgroef, schreef het boek Berenike and the Ancient Maritime Spice Route over de rol die deze stad 800 jaar speelde in de handelsroutes over zee richting de Indische Oceaan.
======================================
INTERNET
Belangrijk bericht dat Facebook de handel in oudheden probeert te ontmoedigen.
======================================
EN TOT SLOT
Zomaar eens wat aanbevolen boeken: een biografie van classicus/archeoloog Theo Verhoeven, tevens ontdekker van de Floresmens (recensie); het nieuwe boek van Rens Bod over de geschiedenis van de menselijke kennis (recensie); en de roman Magda is overal (recensie) van Christian Jongeneel.
Toota witharsechwanoo!
======================================
Oude nieuwsbrieven zijn hier te raadplegen en een redactionele verantwoording is daar.
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
