Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Een bijl (Hebreeuws גַּרְזֶן H1631, קַרְדֹּם H7134) is een zwaar gereedschap met een snede – soms twee sneden – om te hakken en te klieven.
Vooral bekend is de uitspraak "De bijl ligt reeds aan de wortel van de bomen; elke boom dan die geen goede vrucht voortbrengt, wordt omgehakt en in het vuur geworpen" (Mat. 3:10; Luk. 3:9).
De eerste keer dat een bijl wordt genoemd is in Deut. 19:5 en waarbij opvalt dat er sprake is van een ijzeren bijl. Pas bij de bouw van de tempel, door koning Salomo, is weer sprake van ijzeren gereedschap, zoals de bijl (1 Kon. 6:7). Verder komen we een ijzeren bijl tegen in de geschiedenis van Elisa, als een van de profetenzonen hout hakt om een huis te bouwen en dat het hoofd van de steel in het water valt. Elisa zorgt dat het ijzeren hoofd drijft zodat ze het kunnen pakken (2 Kon. 6:1-7).
In de tijd van de Richteren hadden ze nog bronzen bijlen en hadden de Filistijnen het monopolie op het maken hiervan (1 Sam. 13:20-21) en hierdoor in een groot voordeel waren op de Israëlieten die niet alleen van hen afhankelijk waren, maar ook hierdoor niet hun eigen wapens konden maken.
Volgens sommige geleerden wordt in Psalm 34:3 gesproken over een sagaris, een oorlogsbijl met een dubbele kling.\
Dat een bijl scherp moet zijn blijkt Prediker 10:10 waar staat "Als het ijzer bot wordt en iemand slijpt de snede niet, dan moet hij meer kracht zetten"
Bijlen zijn in alle tijden gebruikt voor het hakken van hout, slachten van dieren en als wapen. In de oudheid werd daarvoor soms hetzelfde voorwerp gebruikt, maar al snel werden specifieke bijlen ontworpen voor hun toepassing.
De tomahawk, van de Noord-Amerikaanse indianen, is waarschijnlijk de bekendste benaming voor een bijl die als wapen diende.
Bijlen met een bijlhuis waar de steel in zit willen wel eens los gaan zitten omdat het hout bijvoorbeeld te droog is, een bekende truc is om te zorgen dat het hout vochtig is, zodat deze iets gaat uitzetten en direct zorgt dat de steel dan goed in het bijlhuis zit. Daarnaast is het belangrijk dat de steel in het bijlhuis verder wordt vastgezet door een spie (harthouten wig) er in te slaan en vervolgens daarin een of meerdere wiggen slaat zodat de spie niet kan wegschieten en de steel verder uitzet.
Een scherpe bijl vergemakkelijkt niet alleen het werk maar is bovendien ook een stuk veiliger. Met een wetsteen kan men handmatig de bijl vijlen.
De oudste bijlen waren zogeheten vuistbijlen, die van (vuur)steen werden gemaakt, door aan de zijkanten de steensplinters eraf te slaan, zodat een scherpe rand ontstond.
In de bronstijd werden vlakbijlen gebruikt die weinig verschilden ten opzichte van de vuistbijlen, behalve dat ze nu van koper/brons werden gemaakt. Hierop kwamen al vrij snel diverse varianten zoals de randbijl, hielbijl en vleugelbijl waarbij pogingen werden genomen om de bijl steviger op de steel te bevestigen. De grote ontwikkeling kwam toen bijlen met een bijlhuis werden gemaakt, waar men de steel door kon steken en met grotere slagkracht kon worden geslagen.
In de ijzertijd werden de bronzen bijlen vervangen door de ijzeren variant. In deze fase werd overgegaan van gieten naar smeden. Voorwerpen die gesmeed zijn, zijn aanzienlijk sterker dan gegoten voorwerpen.
Aangemaakt 15 december 2005, laatst gewijzigd 14 september 2020
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
