Literatuur
Bijbelteksten

Sycomoor

Sycomoor (Ficus sycomorus L.; Hebreeuws שִׁקְמָה ^H8256, Grieks συκομωραία ^G4809), ook wel wilde vijg genoemd.

Bijbel

Oude Testament

Amos een sycomoorplukker

Amos, die onder de herders van Tekoa was (Amos 1:1) zal stellig de gewoonten hebben gevolgd van andere herders uit de omgeving. Aan het einde van de droge, hete zomer, wanneer al het groen is verdwenen in de Judea woestijn, verplaatste hij zijn kudden van geiten en schapen naar de Jordaan vlakte in de Jericho vallei. Dit gebied is ongeacht de droogte rijk aan groen gras. Het is in dit seizoen dat de onrijpe Sycomore vruchten verschijnen aan de boom. Deze vruchten moesten doorboort worden (in het Hebreeuws blissa genoemd) en vervolgens ingewreven met olie. Dit is nodig om ervoor te zorgen dat de vruchten de zachte en smakelijke rijpheid krijgen die nodig is voor de consumptie.

Het geschikte moment voor het doorboren van de vruchten, tenminste voor de Sycomoren die in de Jericho vallei groeien, is het moment dat de herders met hun kudden daar naar toe trokken. Nu kun je je voorstellen dat terwijl de kudden graasden in de vallei, de herders in het “maanlicht”  andere dingen konden doen. Het is dan ook aannemelijk dat de eigenaren van de Sycomoren zich bezig hielden met het plukken van de Sycomore vruchten, deze doorboorden en inwreven en tijdens dit monotone werk een waakzaam oog op de kudden konden laten vallen.

Je kunt je voorstellen dat tijdens de ontmoeting van de herders uit Bethel en Amos hij de klachten aanhoorde van deze herders en dat zijn hart vervult werd met de “wraak van de Heer”. Je kunt je voorstellen dat hij tegen de herders ze: let even op mijn schapen en richting Bethel vertrok (slechts een dagreis daarvandaan) en daar begon te waarschuwen tegen de verdrukking en de onrechtvaardigheid:  “Ze verkopen de rechtvaardigen voor zilver en de armen voor een paar sandalen” (2:6). Het is begrijpelijk dat de priester Amazia woedend werd en tegen Amos zei “Ziener, verdwijn! Ga naar Juda en verdien daar je brood, ga daar maar profeteren” (7:12).

Nu was het zo dat veel professionele profeten hun brood verdienden met profeteren en Amazia was er niet van gediend dat er concurrentie van “buiten” kwam. Vandaar ook Amos’ antwoord “Ik ben helemaal geen profeet, en ook geen profetenleerling. Ik ben veeboer en sycomoreteler”. Hiermee geeft Amos aan dat hij niet behoorde tot één van die profeten die hun visioenen verkopen aan Jan en alleman, maar dat hij kwam om te zeggen wat hij te zeggen had als boodschapper van God, om vervolgens weer terug te keren naar zijn kudden en Sycomoren.

Nieuwe Testament

We lezen dat de tollenaar Zacheus in een sycomoor klimt om Jezus te zien (Luk. 19:2ev.).

Botanie

De Sycomoor (Ficus sycomorus L.) is een boom die tot 20 meter hoog en ruim 6 meter breed kan worden. De grote bladeren van 10-14 cm zijn spiraalsgewijs rond de twijg geschikt. Wat wij als vrucht zien, is de vlezige bloeiwijze. De bloemen zitten binnen in de groene, peervormig uitgegroeide bloembodem: de vrouwelijke onder in de holle ruimte, de mannelijke boven bij de zeer kleine opening. Deze bijzondere bloeiwijze wordt Syconium genoemd, Syconium is een holle verdikking (die wij vaak de vrucht noemen) waar de bloemen aan de binnenkant bloeien. De eetbare vruchten zijn in trossen.

Net als alle andere bomen uit deze familie bevat het latex (rubber).

Geschiedenis

Bij de Egyptenaren was het de levensboom en om die reden heilig (Jan Assmann & David Lorton, Death and salvation in ancient Egypt. translated by David Lorton, [2005], p. 171).

Bij de Kikuyu (een nomadisch volk in Afrika) is de boom heilig.

Uit een onderzoek in 2015 blijkt dat de Filistijnen de boom in Israël hebben geïntroduceerd (Science daily, "Philistines introduced sycamore, cumin and opium poppy into Israel during the Iron Age", 28 Aug. 2015; Nature, Studying Ancient Anthropogenic Impacts on Current Floral Biodiversity in the Southern Levant as reflected by the Philistine Migration, 17 Feb. 2015).

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!