Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Beer (Ursidae, Hebreeuws דֹּב H1677, Aramees דֹּב H1678, Grieks ἄρκτος G715), algemene benaming voor een familie zoogdieren binnen de orde der roofdieren (Carnivora).
In de Bijbel wordt de Syrische beer (Ursus arctos syriacus) bedoeld. Bekend is de beer die door David gedood werd (1 Sam. 17:34). Van zijn tandengeknars lezen we in Jes. 59:11. In Dan. 7:5 is de beer het symbool van het wereldrijk van de Meden en Perzen.
De beschermingsgezindheid van een moederbeer tegenover haar welpen wordt meermalen aangehaald "een beer, die van de jongen beroofd" (2 Sam. 17:8; Spr. 17:12; Hos. 13:8).
Een andere bekende geschiedenis is die van de twee beren die 42 kinderen doodden, die met de hemelvaart van Elia gespot hadden en riepen naar Elisa: Kaalkop (2 Kon. 2:23-24). Interessant in deze tekst is de passage "kom op" (vs. 23), blijkbaar waren de jongens boven Elisa. Ironisch is dat deze Syrische beren bijna altijd opwaarts in de aanval gaan ze kunnen dan nl. een grotere snelheid ontwikkelen dan als ze van een heuvel naar beneden lopen. Een tactiek die deze beer dan ook vaak toepast bij grotere prooien (bv. herten, paarden en koeien) is ze naar een afgrond te jagen en als er één naar beneden valt, de jacht te stoppen en deze prooi te gaan verorberen. Bij tegenstand maait hij alles neer wat hij tegenkomt. Het volgende citaat uit Brehm's Thierleben spreekt dan ook boekdelen over de agressiviteit van het "getemde" dier:
Mit zunehmendem Alter werden sie ungeschickter, roher, freßgieriger, raublustiger und gefährlicher. Man kann auch sie lehren, ihnen etwas beibringen, sie zu einfachen Kunststücken abrichten, darf ihnen jedoch niemals trauen; denn sie sind, wie alle geistlosen Geschöpfe, unberechenbar und ihre gewaltige Stärke, Bosheit und Tücke stets zu fürchten. ... Diese Erfahrung haben alle gemacht, welche den Versuch wagten, das ungebärdige und unverläßliche Thier zu erziehen, und mehr als ein Lehrmeister hat dabei Gesundheit und leben verloren.
Als we nu nog eens deze passage bekijken dan is het zeer waarschijnlijk dat het om een moederdier met een ouder jong (die dan sterk genoeg is om ook paarden te verscheuren) ging, die uit het bos bergopwaarts de jongens tegenkomen. Deze jongens beginnen verschrikt te schreeuwen en de dieren voelen zich bedreigd en gaan opwaarts in de aanval, alles neer maaiend wat op hun pad komt. De jongens kunnen alleen verder opwaarts rennen – wat in hun nadeel is ten opzichte van de snelle beren – of de afgrond inspringen. Met als resultaat dat 42 van de jongens de dood vinden.
Met de עַיִשׁ H5906 (Job 9:9; 38:32 †), meer voluit וְ֝עַ֗יִשׁ עַל־בָּנֶ֥יהָ (Job 38:12), wordt het sterrenbeeld Grote Beer of mogelijk de ster Arcturus (α Boötis; TWOT 1617) bedoeld.
De Nederlandse term 'een ongelikte beer' komt volgens Stoett (F.A. Stoett, 179) van de Romeinse dichter Ovidius, die schreef "De jongen van de beer zien eruit als een vormeloze bal als ze geboren worden. Ze hebben geen eigen vorm; hun moeder geeft ze hun vorm door ze te likken" (Ovidius, Metamorfosen 15, 379-381).
| Taxonomische indeling | |
|---|---|
| Rijk | Animalia (Dieren) |
| Stam | Chordata (Chordadieren) |
| Klasse | Mammalia (Zoogdieren) |
| Orde | Carnivora (Roofdieren) |
| Familie | Ursidae (Beren) |
| Geslacht | Ursus (Echte beren) |
| Soort | Ursus arctos |
| Ondersoort | Ursus arctos syriacus |
De Syrische beer (Ursus arctos syriacus) is verwant aan de Europese bruine beer (Ursus arctos). Het dier is voornamelijk overdag actief. De beer is een omnivoor. Hij eet voornamelijk plantaardig voedsel zoals vruchten, noten, grassen, kruiden, bast en wortels, en honing. Het dierlijk voedsel bestaat voornamelijk uit kadavers, insecten en larven. De beer is echter ook een geducht roofdier en kan hoefdieren grijpen, variërend van schapen tot elanden tot vee. De beer loopt veel en heeft een groot territorium. Beren kunnen verrassend snel lopen, een sprintende beer kan een snelheid van wel 50 km/uur halen.
De beren zijn over het algemeen solitair, maar territoria kunnen overlappen. Het territorium van een volwassen mannetje kan tot ± 250 km2 groot zijn en beslaat meestal de territoria van meerdere vrouwtjes, en overlapt soms ook territoria van andere volwassen mannetjes.
Beren leven in uitgestrekte beboste, dun bevolkte, bergachtige gebieden. Oorspronkelijk kwam de Syrische bruine beer voor in Turkije, Syrië, Libanon, Israël, Irak, de noordelijke en westelijke bergbossen van Iran, westelijke Himalaya, Rusland tot Altaj, Turkmenistan en Afghanistan.
In 1917 werd een van de laatste Syrische bruine beren gedood in de buurt van Majdal Shams in het zuidelijke gedeelte van de berg Hermon.
Een van de beroemste Syrische bruine beren was Wojtek of "Soldaat Beer", de mascotte van het Tweede Poolse Legerkorps. Het dier werd door uit Rusland gevluchte Poolse soldaten als jong gekocht van een Perzische jongen die in 1940/41 op weg waren naar Irak. In Irak formeerde de Poolse regering in ballingschap in Londen een nieuw Pools leger. Dit leger vocht aan de zijde van de Westelijke geallieerden tegen Italië en Duitsland. Wojtek was opvallend tam en sociaal. Het dier werd daarom erg populair in het Poolse leger. De soldaten van het 22 Kompania Zaopatrywania Artylerii (22e Artillerie Aanvoer Regemint) van het IIe Legerkorps gaven het dier vaste plek op de voorbank van een van de legertrucks en het dier maakte, inmiddels als "Soldaat Ie Klasse bij het IIe Poolse Corps", de invasie in Sicilië, de landingen op het vasteland van Italië en de Slag bij Monte Cassino mee.
In 2016/2017 werd de Syrische beer in de Beqaa vallei gesignaleerd, terwijl al eerder in 2004 reeds voetafdrukken waren gevonden (Earth Touch, First Syrian brown bear in 60 years caught on camera in Lebanon, 16 jan. 2017).
Aangemaakt 4 januari 2009, laatst gewijzigd 20 oktober 2021
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
