Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
NGC 1514 is een planetaire nevel die zich bevindt in het sterrenbeeld Stier. Een van de hypotheses is dat NGC 1514 de Ster van Bethlehem is geweest.
NGC 1514 is een vrij zwakke planetaire nevel in het sterrenbeeld Stier en werd op 13 november 1790 ontdekt door de Duits-Britse astronoom Wilhelm Herschel. De codering NGC is van New General Catalogue, een catalogus, opgesteld door J.L.E. Dreyer in de jaren 1880-1890, met 7840 objecten aan de hemel. Het getal 1514 geeft aan dat deze nevel onder dit nummer is gecatalogiseerd.
Een planetaire nevel is een uitdijende gasschil rondom bepaalde types sterren welke aan het eind van hun leven zijn. Het betreft sterren met een massa tussen 0,5 en 8 zonnemassa's, terwijl zwaardere sterren hun leven eindigen met een supernova. Bij de vorming van deze nevels kan de helderheid van de ster (tijdelijk) toenemen.
De nevel NGC 1514 heeft een centrale ster van magnitude 9,7, dat betekent dat deze niet met het blote oog zichtbaar is. terwijl de nevel zelf van magnitude 10,9 is.
Een zekere Clark M. Thomas stelt in zijn artikel "Is This the Star of Bethlehem?" dat de nevel NGC 1514 de ster zou zijn geweest. De theorie op zich is vrij simpel, het gaat van het bekende thema uit dat er een nova in deze nevel zichtbaar was rondom Christus geboorte. De wijzen zouden deze dan gezien op 17 april 6 v.C. aan de horizon hebben gezien. Deze observatie zouden ze hebben gedaan doordat ze via een rechte lijn van de planeten Jupiter, Mars en Mercurius deze nevel zagen. Dit alles zou dan in de vroege ochtend zijn gebeurd. Als verdere bewijsvoering wordt aangevoerd dat er in deze nevel een kruis te zien is.
De vraag is of we op zo'n simpele manier de ster van Bethlehem kunnen aanwijzen. Hoewel de theorie eenvoudig is, zijn er toch een paar grote vragen. Als er een nova zichtbaar was, zijn er dan nu nog overblijfselen van aanwezig of zijn er door anderen dan deze wijzen ook dezelfde observaties gedaan? Hoewel een planetaire nevel de laatste fase van een ster aanduidt en bij het ontstaan mogelijke tijdelijke helderheidstoename kan zijn wil dit nog niet zeggen dat er een nova of supernova is. Thomas onderkent dit probleem zelf ook door te stellen dat deze nevel tussen de 10.000 en 25.000 jaar geleden is ontstaan. Zover bekend zijn er in deze streek aan de hemel geen restanten van novae vinden nog dat deze werden geobserveerd. Een ander probleem zijn de posities van de planeten. Op de kaart die Thomas in zijn artikel aanlevert is al te zien dat de planeet Jupiter zich onder de horizon bevond. De hypothese wordt nog verder verzwakt doordat de opkomende Zon de waarnemingen bemoeilijkte.
NGC 1514 is een vrij zwakke nevel die niet met het blote oog zichtbaar is. Echter met een zwakke kijker (die de wijzen niet hadden!) is deze wel te zien en met speciale filters is hij plotseling zeer duidelijk. We citeren een amateurastronoom die in "Distant Targets" het volgende over zijn speurtocht schreef:
Ik ga het nog effe hebben over die attachement (1 van de 7 schetsen die ik deze nacht gemaakt heb) : het betreft NGC1514 (aan de voet van perseus), een leuk planetair nevelke. De tekening is gemaakt met een 9mm LV oculair (fov: 16' en V:177x) en een OIII filter: ik heb me suf zitten zoeken naar dat planetair nevelke: ie staat tussen twee sterren in: waar is ie nou: ik zag slechts drie, quasi even heldere sterren op een rij, tot ik het es probeerde met m'n OIII: opeens vlamt er een halo op rond het middelste sterretje, ja jongens, en ik maar zoeken. Een redelijk grote planetaire nevel, een duidelijke heldere ster: ik dacht dat ik met perifeer te kijken nog een zwak sterretje te zien in het nevelke, maar dat zal wel bedrog zijn.
Terwijl op het internetforum Cloudy Nights een amateurastronoom, die een nieuw filter voor zijn telescoop testte, schreef:
This is the first time I've imaged this target and I understand it is a visual challenge but appears quite bright in OIII & HA.
Hieruit blijkt dat deze ster met hulpmiddelen (!) al het nodige zoekwerk kost, laat staan voor de wijzen die deze zwakke nevel met het blote oog en bij zonsopkomst moesten waarnemen. Het moge logisch zijn dat deze theorie niet al te waarschijnlijk is.
 |
Dit artikel maakt onderdeel uit van een reeks artikelen over kerst. Zie de pagina "vragen en antwoorden over kerst" voor een totaal overzicht. |
Gemaakt op 23 december 2005, laatst bijgewerkt op 19 november 2018.
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!