Aantekeningen bij de Bijbel: Kol Nidrei

Kol Nidrei

Zie ook: Beeldbank, Bidden, Verzoendag / Yom Kippur,

Kol Nidrei (Aramees כָּל נִדְרֵי), is het joodse gebed dat negen dagen na Rosh HaSjanah op de avond aan het begin van Yom Kippur wordt uitgesproken (J. de Vries, p. 86; Jewish Encyclopedia, Kol Nidre).

Inhoud

Ontstaan

Het gebed was reeds bekend bij Paltoi Gaon die vermeld dat het gereciteerd werd in Pumbadita (Irak; 589–1038 n.C.; Johanna Spector, "The Kol Nidre - At Least 1200 Years Old" in Journal of Synagogue Music, vol. 38 (Fall 2008), p. 156).

Daarnaast was het de gewoonte om op Rosh HaSjanah schuld te beleiden (Talmoed, Nedarim 23b). Op een gegeven moment, omdat er niet een speciale dag was om vergiffenis te vragen, werd het blijkbaar samengevoegd op de dag voor Yom Kippur. Oa. Asher ben Jehiel (14^de eeuw) noemt dit als reden (Macy Nulman, Encyclopedia of Jewish Prayer, p. 202–203),

Een belangrijke wijziging in de tekst van Kol Nidrei werd aangebracht door de schoonzoon van Rashi, Rabbi Meir ben Samuel (begin 12^de eeuw), die de oorspronkelijke zin "van de laatste verzoendag tot deze dag" veranderde in "van deze Verzoendag tot de volgende". De dispensatie was dus niet a posteriori en betreffende onvervulde verplichtingen van het afgelopen jaar, maar was a priori, verwijzend naar geloften die je misschien niet zou kunnen vervullen of zou kunnen vergeten om waar te nemen gedurende het komende jaar (Jewish Encyclopedia, Kol Nidre; Macy Nulman, Encyclopedia of Jewish Prayer, p. 203).

Het is opmerkelijk dat zowel de Siddur van Amram (9^de eeuw) en de Roemeense Maḥzor (ca. 1486; gedrukt 1541 folio 232b, blz. 63) de Kol Nidrei in het Hebreeuws is geschreven en daarom begint met Kol Nedarim (Jewish Encyclopedia, Kol Nidre). De Aramese versie is van Rabbenu Tam (1100-1171) en is opgenomen in de Ashkenazische en Sefardische liturgie. De woorden "zoals geschreven in de leringen van Mozes, uw knecht", die in de oudere versie voor het citaat van Numeri 15:26 werden gezegd, is door Meir van Rothenburg (ca. 1215-1293) geannuleerd (Jewish Encyclopedia, Kol Nidre; Israel Davidson, "Kol Nidre" in The American Jewish Year Book 5684 (1923, NY) p. 189).

Ritueel

Naast de chazan (voorzanger) zijn er nog twee personen (bij voorkeur geestelijke ambtsdragers of andere voorzangers) op het podium, welke aan beide zijden van de voorzanger opstellen. Vervolgens zal dit driemans college het Kol Nidrei driemaal op zangerige toon declameren, eerst zachtjes, als peinzend, gebonden nog gedempt. Dan wat vrijer en luider. Om bij de laatste keer het uit volle borst de declameren. Direct daarna wordt het vers "Dan zal het heel de gemeenschap van de Israëlieten vergeven worden, en [ook] de vreemdeling die in hun midden verblijft, want het is heel het volk zonder opzet [overkomen]" (Num. 25:26) door al de aanwezigen uitgesproken (J. de Vries, p. 86).

Tekst

Aramees	Transliteratie	Vertaling
כָּל נִדְרֵי,	kl nidrê	Alle Geloften
וֶאֱסָרֵי, וּשְבוּעֵי, וַחֲרָמֵי, וְקוֹנָמֵי, וְקִנוּסֵי, וְכִנוּיֵי,	weʾĕsārê ûšĕbûʿê waḥărāmê wĕqônāmê wĕqinûsê wĕkinûyê	Wij hebben spijt van alle afspraken, overeenkomsten, geloften en vervloekingen,
דִנְדַרְנָא, וּדְאִשְתַּבַּעְנָא, וּדְאַחֲרִמְנָא עַל נַפְשָׁתָנָא.	dindarnāʾ dʾštbʿnʾ ûdĕʾaḥărimnāʾ ʿal napšātānāʾ	die we hebben gezworen en hebben toegewijd en hebben verboden
מִיוֹם כִּפּוּרִים שֶׁעָבַר עַד יוֹם כִּפּוּרִים זֶה, וּ־־	mîwōm kprym šeʿābar ʿad yôm kprym ze û--	van deze Yom Kippur tot de volgende Yom Kippur, moge het ons ten goede komen -
בְּכֻלְהוֹן אִחֲרַטְנָא בְהוֹן. כֻּלְהוֹן יְהוֹן שָׁרָן,	bklhwn ʾiḥăraṭnāʾ bĕhôn klhwn yĕhôn šārān	met betrekking tot hen allen, we betreuren ze voortaan.
שְׁבִיקין, שְׁבִיתִין, בְּטֵלִן וּמְבֻטָלִין, לָא שְׁרִירִין, וְלָא קַיָמִין.	šĕbîqyn šĕbîtîn bṭln ûmĕbuṭālîn lāʾ šĕrîrîn wĕlāʾ qayāmîn	Ze worden allemaal toegestaan, verlaten, geannuleerd, ongeldig en leeg, zonder kracht en zonder te staan.
נִדְרָנָא לָא נִדְרֵי, וֶאֱסָרָנָא לָא אֱסָרֵי,	nidrānāʾ lāʾ nidrê weʾĕsārānāʾ lāʾ ʾĕsārê	Onze geloften zullen geen geldige geloften zijn; onze verboden zijn geen geldige verboden
וּשְׁבוּעָתָנָא לָא שְׁבוּעוֹת.‬	ûšĕbûʿātānāʾ lāʾ šĕbûʿôt	en onze eden zullen geen geldige eden zijn.

Melodie

Kol Nidrei, "The Jazz Singer" (1927)

Het gebed en de melodie vormen de basis van een aantal klassieke muziekstukken, waaronder een gebed van Arnold Schönberg (opus 39), een stuk voor solo cello en orkest van Max Bruch (opus 47; J. de Vries, p. 92), een strijkkwartet van John Zorn en anderen.

Bladmuziek van Kol Nidrei, gearrangeerd door H. Russotto, is te downloaden bij het Library of Congress. Op Youtube een weergave gezongen door chazan Mo Glazman en hier de muzikale versie van Max Bruch uitgevoerd door Luka Sulic.

In de film "The Jazz Singer" wordt het Kol Nidrei gezongen door Al Jolson, het fragment is hier op Youtube te vinden.

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!