Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Over het uiterlijk van Jezus Christus is in de loop der eeuwen heel wat gediscussieerd.
In de Bijbel worden geen directe beschrijvingen gemaakt over het uiterlijk van Jezus. Het is om die reden dat Paulus schrijft "en indien wij ook Christus naar het vlees gekend hebben, nochtans kennen wij [Hem] nu niet meer [naar het vlees]." (1 Cor. 5:16).
Een indirecte beschrijving vinden we in Jesaja "Gestalte of glorie had Hij niet; als wij Hem aanzagen, was er geen gedaante dat wij Hem begeerd zouden hebben" (Jes. 53:2) en "zo geschonden was Zijn gezicht, meer dan van iemand anders, en Zijn gestalte, meer dan van andere mensenkinderen" (Jes. 52:14). Echter dit zijn beschrijvingen over zijn verschijning als de lijdende knecht van God en niet zoals Hij er voor zijn martelingen uitzag.
Soms wordt op basis van de profeet Jesaja, "Mijn wangen aan hen die Mij de baard uitplukken" (Jes. 50:6; cf. NBV, HSV, NBG51), gesteld dat Hij een baard had. Echter letterlijk wordt hier gesproken over het "uittrekken van haar" en zegt op zich dus niets, daar het ook kan slaan op de payot (haarlokken) die Hij als Jood zeker gehad zal hebben.
Op basis van de uitspraak van Paulus "Of leert u ook de natuur zelve niet, dat zo een man lang haar draagt, het hem een oneer is?" (1 Cor. 11:14) denken sommigen dat Jezus kort haar gedragen moet hebben. Echter gezien de vele hints dat Hij een nazireeër was kan ook gesteld worden dat hij juist lang haar had.
Ondanks dat er in de Bijbel geen directe beschrijvingen worden gegeven kunnen wel een aantal aannames worden gemaakt.
Als eerste weten we dat Jezus een Jood was en zal derhalve een Semitisch uiterlijk hebben gehad. Op basis van archeologische vondsten weten we dat de gemiddelde mens toen tussen 1,60 en 1,70 m lang was (J. Taylor, p. 58–63). Dit en omdat Jezus vaak buiten was zal – zoals de meeste mensen uit het Midden-Oosten – de huid lichtbruin van kleur zijn geweest. Ook zal hij om die reden bruine ogen hebben gehad (J. Taylor, p. 163). Omdat Hij een timmerman was (Mark. 6:3) mogen we aannemen dat – vanwege dit zware werk – Hij gespierd was.
Ook over de haarkleur kunnen we een veronderstelling maken. De meeste Joden hebben zwart haar, hoewel van Ezau (Gen. 25:25) en David (1 Sam. 16:12; 17:42) wordt gezegd dat ze roodachtig haar hadden en dus ook tot de mogelijkheden behoord. Als Jood zal hij ook payot (haarlokken) hebben gehad, hoewel die niet extreem lang hoeven zijn geweest (Ezech. 44:20). Verder was het de gewoonte dat Joodse mannen baarden hadden (J. Taylor, p. 123-137), opvallend is echter dat op de oudste afbeeldingen Jezus altijd baardloos is afgebeeld (J. Taylor, p. 83–121).
Afbeeldingen van Jezus vertonen meestal etnische kenmerken die vergelijkbaar zijn met die van de cultuur waarin het beeld is gemaakt. Zo zien we in Rooms-katholieke en Grieks orthodoxe kerken dat Jezus veelal lichtgekleurd is afgebeeld, terwijl in Ethiopische kerken of kerken van Afrikaanse origine dat Jezus donkergekleurd is. Terwijl bij Aziatische denominaties we een Aziatisch uiterlijk zien. In de Chinese kunst van de jaren 30 en 40 uit de vorige eeuw zien we een duidelijke verschuiving van een westers naar een Chinees uiterlijk en kunnen worden beschouwd als een unieke getuigenis van een geslaagde sinisering van het portret van Jezus in China. (Leopold Leeb, p. 38ev., 48).
Een van de eerste afbeeldingen is de anti-christelijke Alexamenos graffiti (~200 n.C.) en blijkbaar door een Romeinse soldaat werd getekend om een andere soldaat te bespotten die een christen was.
De vroegst overgebleven afbeeldingen van christelijke origine komen uit de late 2de tot vroege 4de eeuw op de muren van graven die hoogstwaarschijnlijk toebehoorden aan rijke christenen in de catacomben van Rome. Neemt men ook pictogrammen mee zoals het staurogram, waarvan sommigen menen dat dit een visualisatie is van Jezus aan het kruis (Larry Hurtado, "The Staurogram in Early Christian Manuscripts: the earliest visual reference to the crucified Jesus?". in Thomas Kraus. New Testament Manuscripts Leiden: Brill. p. 207–226) dan komt het reeds halverwege de 2de eeuw voor.
Een uitvoerige beschrijving van Jezus vinden we in de brief van Lentulus (14de/15de eeuw) waarin de diverse uiterlijke kenmerken van Jezus vanuit de vroege Europese kunst in zijn verwerkt (A.F.J. Klijn, p. 254ev.) en derhalve niet met de werkelijkheid overeen hoeven te komen:
Lentulus, de gouverneur van de Jeruzalemieten aan de Romeinse senaat en het volk, gegroet. Er is in onze tijd een man verschenen, en hij leeft nog, met grote kracht (deugd), genaamd Jezus Christus. Het volk noemt hem profeet van de waarheid; zijn discipelen, zoon van God. Hij wekt de doden op en geneest gebreken. Hij is een man van middelmatige grootte (statura procerus, mediocris et spectabilis); hij heeft een eerbiedwaardig voorkomen, en zijn toeschouwers kunnen hem zowel vrezen als liefhebben. Zijn haar heeft de kleur van een rijpe hazelnoot, recht tot aan de oren, maar beneden de oren golvend en gekruld, met een blauwachtige en heldere weerschijn, over zijn schouders golvend. Het is aan de bovenkant van het hoofd in tweeën gedeeld, naar het voorbeeld van de Nazareeërs. Zijn voorhoofd is glad en zeer opgewekt met een gezicht zonder rimpel of vlek, verfraaid door een licht rossige teint. Zijn neus en mond zijn onberispelijk. Zijn baard is overvloedig, van de kleur van zijn haar, niet lang, maar verdeeld bij de kin. Zijn voorkomen is eenvoudig en volwassen, zijn ogen zijn veranderlijk en helder. Hij is streng in zijn berispingen, lief en beminnelijk in zijn vermaningen, vrolijk zonder verlies van ernst. Hij heeft nooit gelachen, maar vaak gehuild. Zijn gestalte is recht, zijn handen en armen zijn prachtig om te zien. Zijn conversatie is ernstig, onregelmatig en bescheiden. Hij is de schoonste onder de mensenkinderen.
Sinds de 19de eeuw zijn er geen of nauwelijks afbeeldingen van een 'witte Jezus', terwijl historici en theologen een joodse Jezus centraal stellen. Opvallend is dat de laatste paar decennia kunstenaars Jezus weer wordt ontdaan van zijn joodse identiteit en teruggeplaatst in een negentiende-eeuws, raciaal getint discours. (J. Lendering, 15 sept. 2020).
In de diverse islamitische geschriften zien we dat Jezus verschillend wordt afgebeeld. Zo zou Jezus wit zijn (Sahih al Muslim book 1 hadeeth 324), wit-rood (Sahih Bukhari, Vol. 9, Book 86, Number 153), wit-bruin (Sahih Bukhari, Vol. 7, Book 72, Number 789), bruin (Sahih Bukhari, Vol. 4, Book 55, Number 649), rood (Sahih Bukhari, Vol. 4, Book 55, Number 648) of wit-rood (Sahih Bukhari, Vol. 9, Book 86, Number 128). Gezien de vele tegenstellingen zeggen sommige moslims dat men de kleur symbolisch moet opvatten.
Volgens de Afrikaanse Hebreeërs was Jezus zwart, en stellen dat de "Kaukasische Jezus" is gebaseerd op een afbeelding van Cesare Borgia en zou volgens hen voor het eerst genoemd zijn door Alexandre Dumas in zijn boek "Celebrated Crimes" (zie folder). Echter in dit boek wordt nergens hier melding van gemaakt. De enige vermelding is als Dumas een vergelijking geeft van Ali Pacha "Without faith in God, despising men, loving and thinking only of himself, distrusting all around him, audacious in design, immovable in resolution, inexorable in execution, merciless in vengeance, by turns insolent, humble, violent, or supple according to circumstances, always and entirely logical in his egotism, he is Cesar Borgia reborn as a Mussulman; he is the incarnate ideal of Florentine policy, the Italian prince converted into a satrap". Ook opvallend is de bewering dat deze afbeelding door Leonardo da Vinci zou zijn gemaakt (zie folder), daar deze is gemaakt door Altobello Melone (Wikipedia, Portrait of a Gentleman), ook de desbetreffende verwijzing naar Wikipedia (Wikipedia, Cesare Borgia) geeft geen ondersteuning voor hun stellingen.
Bovendien zijn er ook vele afbeeldingen van een blanke Jezus uit de eeuwen voordat het geslacht Borgia leefde en die al eenzelfde gelijkenis gaf.
Aangemaakt 8 juni 2020, laatst gewijzigd 30 september 2021
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
