Literatuur
Bijbelteksten

Dag

Dag (Hebreeuws יוֹם ^H3117, Grieks ἡμέρα ^G2250), een tijdsaanduiding voor een volledige omwenteling van de Aarde. Een andere betekenis is het tegengestelde van nacht en geeft dan de periode aan als het licht is.

Bijbel

Bij de Israëlieten begon een nieuwe dag als het donker werd. Vandaar dat we in Genesis 1 de uitdrukking "Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest" tegenkomen (Gen. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31). In het Oude Testament komen we de soortgelijke uitdrukking "nacht en dag" tegen (Deut. 28:66; 1 Kon. 8:29; Jes. 27:3; Jer. 14:17), evenals in het Nieuwe Testament (Mark. 4:27; 5:5; Luk. 2:37; Hand. 20:31; 26:7; 1 Thes. 2:9; 3:10; 2 Thes. 3:8; 1 Tim. 5:5; 2 Tim. 1:3).

Aan de andere kant wordt minstens zo vaak gesproken over "dag en nacht" (Gen. 8:22; Ex. 13:21; Lev. 8:35; Joz. 1:8; 1 Kon. 8:59; 1 Kron. 9:33; 2 Kron. 6:20; Neh. 1:6; 4:9; Ps. 1:2; 32:4; 42:4; 55:11; Jer. 9:1; 16:13; 33:20, 25; Klaagl. 2:18; Luk. 18:7; Opb. 4:8; 7:15; 12:10; 14:11; 20:10) en waaruit blijkt dat de officiële dagindeling niet altijd vanzelfsprekend was.

Op de sabbat na hebben de dagen in het Oude Testament geen specifieke benaming. Ook in het Nieuwe Testament zijn er geen benamingen voor de specifieke dagen op de sabbat na, de enige uitzondering is een vermelding van de zondag in Openbaring, welke τη κυριακη ημερα "des Heeren dag" wordt genoemd (Opb. 1:10).

Metaforisch

In de Bijbel wordt het begrip "dag" geregeld metaforisch gebruikt. Zo wordt de dag soms gelijkgesteld aan een duizend jaar of juist andersom (Ps. 90:4, 2 Petr. 3:8) om te laten zien dat tijd voor God geen materieel karakter heeft.

Tijdsduur

Naast de indeling van 'nacht' en 'dag', bestonden beiden uit twaalf uur. Hierbij is een uur niet gelijk aan 60 minuten, maar aan een twaalfde deel van de nacht of dag en kunnen dus van ongelijke lengte zijn. Om een en ander iets duidelijker te maken het volgende voorbeeld (Nb. de tijd is volgens GMT+02 en kan een uur verschillen met Israël):

In de Bijbel wordt de eenheid "dag" of "nacht", al dan niet gecombineerd, altijd afgerond op hele eenheden, tenzij uitdrukkelijk is vermeld dat dit niet zo is. Zo lezen we in de Talmud "Rabbi Eleazer ben Azariah (~100 n.C.) zegt: 'Een dag en een nacht maakt één onah, en een gedeelte van een onah, wordt gerekend als een complete onah'" (Talmud, Jerusalem Gamara, Shabbath 9.12a), waarbij met een onah een periode van 12 uur wordt bedoeld. Ook in Esther zien we dat met deze aanduiding niet altijd volle dagen worden bedoeld (Esth. 4:16-5:1). Voor een verdere behandeling en de consequenties betreffende de drie dagen en nachten van Jezus, zie → Opstanding Jezus.

Jodendom

In het Jodendom kregen op de sabbat na de dagen geen specifieke benamingen. In het moderne Ivriet hebben de dagen een nummer gekregen:

Wetenschappelijke definities

SI-definitie

Een dag wordt volgens het SI-stelsel in het algemeen gelijkgesteld aan 86 400 seconden. Het Internationaal bureau van gewichten en maten (BIPM) heeft de seconde gedefinieerd als de duur van 9.192.631.770 periodes van de straling die overeenkomt met de overgang tussen de twee hyperfijne energieniveaus van de grondtoestand van het cesium-133 atoom. De lengte van de dag is op basis hiervan gelijk aan 794.243.384.928.000 van zulke periodes.

Schrikkeldag

Een schrikkeldag wordt periodiek ingevoerd omdat een kalenderjaar van 365 dagen ongeveer 6 uur korter duurt dan het tropisch jaar (=365,2421875 dagen). Tijdens het decreet van Canopus van 6 maart 237 v.C. werd bepaald dat eens in de vier jaar deze dag in de Egyptische kalender moest worden toegevoegd. Bij de invoering van de Juliaanse kalender werd deze dag in eerste instantie als 'nummerloze dag' ingevoerd na 23 februari, de zogeheten ante diem bis sextus Kalendas Martii. Later werd deze aan het eind van februari als 29^ste dag toegevoegd. Omdat dit niet voldoende was werd bij de invoering van de Gregoriaanse kalender de volgende correctie doorgevoerd: In eeuwjaren wordt de schrikkeldag overgeslagen tenzij deze deelbaar zijn door 400 (bv. het jaar 2000 heeft een schrikkeldag, 1900 of 2100 niet). Hoewel dit al een stuk nauwkeuriger is, zal eens in de 3200 jaar een schrikkeldag moeten worden overgeslagen. Dit is niet in de systematiek van de Gregoriaanse kalender opgenomen.

Schrikkelseconde

Afhankelijk van de positieve of negatieve schrikkelseconde kan een dag een seconde meer of minder hebben. Schrikkelsecondes worden van tevoren aangekondigd door de International Earth Rotation and Reference Systems Service. Ze worden altijd ingevoegd aan het einde van een maand, op 30 juni of 31 december. De laatste minuut van zo'n dag duurt dan 61 seconden.

Geschiedenis

Het waren de Egyptenaren die de dag om 12 uur 's nachts lieten beginnen en welke later is overgenomen door de Romeinen en zo in onze tijdsrekening is opgenomen.

Aangemaakt 5 mei 2005, laatst aangepast 19 april 2019

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!