Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Astrology: This is the excellent foppery of the world: that when we are sick in fortune-often the surfeits of our own behaviour-we make guilty of our disasters the sun, the moon, and stars, as if we were villains on necessity, fools by heavenly compulsion, knaves, thieves, and treachers by spherical predominance, drunkards, liars, and adulterers by an enforced obedience of planetary influence. . . . An admirable evasion of whoremaster man, to lay his goatish disposition on the charge of a star!
Onder astrologie wordt verstaan "de leer van de invloed der hemellichamen op het lot en de aanleg van de mensen" een tweede betekenis is "de kunst van het opstellen van horoscopen". Astrologie is een zeer oude kunst, en komt in iedere cultuur voor, waar ook veel aandacht werd besteed aan astronomie, als voorbeelden noem ik de Babyloniërs, Perzen, Grieken, Romeinen, Egyptenaren, Chinezen en Indiërs. Men moet dan ook stellen dat astronomie en astrologie in eerste instantie één wetenschap was, we zullen merken dat pas in latere tijden scheiding tussen deze twee begrippen ontstond. Bij sommige culturen was zij verweven met hun stergodsdienst (= astrolatrie). Eind 19de eeuw werden diverse boeken geschreven die pretendeerden dat het Evangelie in de sterren kon worden gelezen. De meest bekende zijn "Witness of the Stars" door E.W. Bullinger en "The Gospel in the Stars" door Joseph A. Seiss. Aanhangers van deze theorie, zich baserend op teksten als "de hemelen Gods eer vertellen" (Psalm 19:2a), en dat God "het getal der sterren kent; Hij noemt ze alle bij namen" (Psalm 147:4), stellen dat God's hele verlossingsplan terug te vinden is in de diverse sterrenbeelden van de Dierenriem en dat de geschiedenis van de mensheid en van Christus begrepen kan worden uit de sterrenbeelden. Op basis van de hierboven genoemde twee Bijbelteksten vragen ze zich af hoe deze sterren dan Gods eer kunnen vertellen. De schrijvers zien een profetische betekenis in de namen van de sterren en de situering van de sterren aan de hemel (Bullinger p.8). In het artikel christelijke astrologie is al gesteld dat deze schrijvers een verkeerde interpretatie gaven aan deze namen en dat de profetische conclusie niet correct is en dat bij het bestuderen van deze seculiere bronnen men dus zeer kritisch moet zijn en de diverse seculiere bronnen niet moet verwarren met hetgeen in de Bijbel staat. Bovendien de waarschuwing dat wij constant in het achterhoofd moeten houden dat God de Schepper is van deze hemellichamen.
Alvorens we ingaan wat er in de Bijbel over astrologie staat, zal eerst een overzicht worden gegeven hoe de astrologie zoals wij die kennen is ontstaan. Het heeft zijn oorsprong bij de Babyloniërs. De oudste vermeldingen van astrologie komen uit Mesopotamië en zijn meer dan 4500 jaar oud, het gaat hier dan om een zekere koning Nimrod die tegen God vecht. Dit verhaal wordt zowel in de Bijbel (Genesis 10) als in de Gilgamesh genoemd. Pas in de zevende eeuw voor Christus zien we een eerste beschrijving van astrologische betekenissen, hoewel de nadruk voornamelijk op de astronomische kant lag en op de verering van de sterren. In de Bijbel (2 Koningen 17:16, 30) wordt een beschrijving gegeven dat de Babyloniërs bogen "voor alle heir des hemels" en dat zij goden maakten die werden geplaatst in "de huizen der hoogten" ofwel Zigguraths, dit zijn een soort trappiramides waarop men de sterren (=hun goden) observeerden. De Toren van Babel was zo'n Ziggurath (Genesis 11: 4). Vaak stonden erop zo'n Ziggurath heilige bomen, die daar bijvoorbeeld ter ere van Ashtoreth stonden, ook hiervan vinden we voorbeelden in de Bijbel (2 Koningen 23:7, 15).
Om enig inzicht te krijgen hoe men toen dacht zal een aantal astrologische voorbeelden worden geven uit deze periode:
Uit bovengenoemde voorbeelden blijkt dat een groot deel van de astrologische waarden gekoppeld zijn aan het seizoen wanneer het sterrenbeeld opkomt.
In het Westen is de astrologie voornamelijk overgenomen uit de Arabische geschriften (die dit weer van de Grieken hadden overgenomen) en men ziet met name in de eeuwen tot de Renaissance een duidelijke verweving met andere wetenschappen als astronomie, wiskunde en filosofie. Een goed voorbeeld over de vermenging van de astrologie met de geneeskunst blijkt uit hetgeen de 14de eeuws Engelse dichter Geoffrey Chaucer over een dokter schrijft:
"Daar staat geen mens met hem op éne lijn. In artsenijenkunde en chirurgie, Want hij wist alles van astrologie. Door observaties van het firmament Vond hij de juiste kuur voor elke patiënt. ‘t Was door magie dat hij de ziekte keerde Met hulpe van het beeld dat hij formeerde."
In die periode hechtte men veel waarde aan de astrologie en men dichtte verschillende krachten toe aan de diverse planeten:
Dat de andere planeten niet genoemd worden, komt omdat deze toen nog niet ontdekt waren. Bij de voortschrijdende ontwikkelingen, gaat men echter steeds meer scheiding zien tussen astrologie en astronomie. Waar we bij Newton nog astrologische studies als curiositeit vinden, zien we bij latere wetenschappers zoals Halley hier nauwelijks iets van terug. De astronomie is tot wasdom gekomen en de astrologie wordt bezien als bijgelovige sterrenwichelarij. In een aantal spreuken en gezegden zien we nog een aantal restanten: iemands ster gaat op (onder), een ster in de lucht! (waarschuwing dat de politie in aankomst is), hij is onder een (on)gelukkig gesternte (of planeet) geboren. De stoute is Venus gunstig, aan Venus offeren (wellustig in de liefde). Het staat in de sterren geschreven.
In de laatste helft van onze eeuw krijgt de astrologie een nieuw aspect, een religieuze beweging die New Age wordt genoemd gaat de moderne astrologie beheersen en is gefascineerd door het magische jaar 2000. Zij gaan er van uit dat het mensdom zich bevindt op een keerpunt in de wereldgeschiedenis. Door de precessie komt de zon nu langzamerhand op in het sterrenbeeld Aquarius. Er komt volgens hen een Nieuwe Tijd (New Age), waarin het Christendom, het tijdperk Pisces, de boventoon voerde, voorbij is. één van de belangrijkste (astronomische) kenmerken van deze beweging is dat er verschillende wereld-tijdperken zouden zijn. De idee van wereldtijdperken is niet een nieuwe vinding, want deze wordt reeds in de Germaanse sagen genoemd, waar na de godenschemering of Ragnarok, een periode van oorlog, een nieuwe aarde met vrede komt. Ook de Azteken meenden dat er al 4 wereldtijdperken waren geweest en een vijfde op komst was. En zo zijn er meerdere volken in het verleden geweest die deze denkwijze hadden. De New Age beweging heeft deze slechts samengevoegd in een nieuw jasje en opnieuw de wereld ingebracht.
Wat de Bijbel zegt over astrologie. De Bijbel spreekt hier niet uitvoerig over, maar wat het erover zegt is bijna altijd negatief. De enige positieve, of beter gezegd neutrale, verwijzing is die van de 'Magoi' die de "ster" van het kind Jezus zagen. Het woord Magoi kan men vertalen als astrologen. En het is mogelijk, dat zij geinformeerd waren door de profetieën uit de Bijbel over de komst van de Verlosser. De huidige hypohese is dat deze 'ster' een conjunctie van planeten was. Het feit dat God hierdoor sprak wil nog allerminst zeggen dat hiermee astrologie gelegaliseerd is (God sprak ook eens door de ezel van Bileam! Daarom is het nog niet zo dat alle ezels spreken).
Aan de andere kant is de Bijbel zeer duidelijk in zijn waarschuwingen tegen astrologen en andere practiserenden van toekomst voorspellen. Jesaja 47:13 zegt tegen de astrologen" "zij die de hemel waarnemen, die in de sterren kijken, die de nieuwe manen voorzeggen; en laat ze u verlossen van die dingen, die over u zullen komen. ... het vuur zal ze verbranden". In 2 Koningen 17: 16 wordt verhaalt van de Israelieten die vervallen in de aanbidding van alle heir des hemelsen wat kwaad was in de ogen des Heren. In vers 30 worden zelfs een aantal sterrenkundige objecten genoemd welke worden vereerd:
Andere verwijzingen naar astrologische verering van sterren kan men vinden in Amos 5:25-27 en Handelingen 7:42. Hierbij moet men in het achterhoofd houden, dat dit ten zwaarste verboden was (Deut. 4: 19; 17: 3; Job 31:26 "Dat gij ook uw ogen niet opheft naar den hemel, en aanziet de zon, en de maan en de sterren, des hemels gansche heir; en wordt aangedreven, dat gij voor die buigt, en hen dient.") Ook een Jeremia (10: 2) waarschuwde de mensen om niet bang te worden van de tekenen aan de hemel, zelfs als de anderen dat wel doen. Tot slot dient Daniel genoemd te worden die leefde gedurende de Babylonische ballingschap en daar de reeds eerder behandelde astrologen tegen kwam. Belangrijk is de afwijzing die hier tegen deze praktijken wordt genoemd: "De verborgenheid, die de koning eist, kunnen de wijzen, de sterrenkijkers, de tovenaars en de waarzeggers de koning niet te kennen geven." (Dan. 2: 27)
Tot slot enige opmerkingen, over de moderne astrologie en of deze een wetenschap of een pseudowetenschap is.
Van wetenschap verwacht men dat deze objectief is en dat deze zich laat bewijzen, hypotheses mogen opgesteld worden maar zullen steeds getoetst moeten worden op hun houdbaarheid. Als astrologie een wetenschap is, moet deze in de laatste eeuwen een spectaculaire ontwikkeling hebben doorgemaakt, temeer daar in andere wetenschappen zoals de astronomie vele nieuwe ontdekkingen zijn gedaan. Nu blijkt dat de astrologie haar stellingen in hoofdzaak nog steeds grondt op de kennis die men duizenden jaren geleden van de sterren had, daarnaast gaat men voorbij aan nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen en de wijzigingen van het wereldbeeld die in de afgelopen eeuwen hebben plaatsgevonden. Aan de hand van een aantal voorbeelden zal dit nader worden uitgewerkt.
Op grond van deze voorbeelden kunnen we stellen dat astrologie geen wetenschap is, hoogstens een pseudowetenschap. Een andere vraag is hoe we in deze als christenen moeten handelen, mogen we wel naar de sterren kijken, mogen wij ze bestuderen en rekeningen houden met de uitkomsten. Als christenen mogen wij zeker naar Gods wonderlijke schepping van sterren kijken en hoe meer je er van ziet en leert hoe meer je tot het besef komt hoe groot God is, dat is het getuigenis van de sterren. Echter dit alles heeft te maken met astronomie en niet met astrologie. Gezien de stellingen, zoals die in deze reeks zijn gepresenteerd, moeten christenen zich kritisch, zo niet afwijzend, opstellen tegen iedere vorm van astrologie, ook de christelijke astrologie zoals die bedreven wordt door schrijvers als E.W. Bulinger, K.C. Fleming, J.C. Brouwer, A.G. Gilbert, W. Papke en F. Rolleston.
Aangemaakt op 1 juni 2005
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!