Literatuur
Bijbelteksten

Goede Vrijdag

Goede Vrijdag

Goede Vrijdag is de dag na Witte Donderdag en de vrijdag voor Pasen. Op deze dag wordt wereldwijd door christenen de kruisiging van Jezus herdacht.

Bijbel

→ Hoofdartikel Pasen / Chronologische reconstructie

Het was op Pesach (14 Abib/Nisan - Lev. 23:5) dat Christus werd gekruisigd. Dit kunnen we herleiden omdat de avond ervoor de Pesach-maaltijd (het seder) werd gehouden (Mat. 26:17-20; Mark. 14:12-17; Luk/ 22:7-23) en de dag volgens Joodse tijdrekening 's avonds begon. De volgende gebeurtenissen van deze dag zijn het kraaien van de haan (Mat. 26:75; Mark. 14:72; Luk. 22:60-61; Joh. 18:27). Hierna volgt een verhoor door het Sanhedrin (Mark. 15:1; Luk. 22:66) en de wereldse rechtbanken, waarbij Christus tweemaal verschijnt voor Pontius Pilatus (Luk. 23:1-7; Joh. 18:28 en Luk. 23:13; Joh. 19:1-15 ) en eenmaal voor Herodes Antipas (Luk. 23:8-12). Nadat de doodstraf is uitgesproken (Mat. 27:26; Mark. 15:15; Luk. 23:25), wordt Christus gegeseld en bespot en vervolgens naar de executieplaats Golgotha gebracht en daar aan het kruis sterft. De dag eindigt als Jozef van Arimathea tegen de avond het lijk meeneemt, balsemt, in doeken windt en in zijn graf legt (Mat. 27:57-60).

Vrijdag de sterfdag?

→ Hoofdartikel Opstanding Jezus

Op basis van de Jona-passage in het Evangelie van Mattheüs (Mat. 12:40) en dat de evangelisten stellen dat Jezus op de derde dag is opgewekt (Mat. 16:21; 17:23; 20:19; Mark. 8:31; 9:31; 10:34; Luk. 9:22; 24:7), wordt vaak gesteld dat Jezus drie hele dagen (=72 uur) dood was. Daar de vrouwen op de vroege zondagochtend het graf bezochten en zagen dat die leeg was (Luk. 24:1) is het probleem dat bij terugrekenen men niet op vrijdag komt. Sommigen stellen dan ook dat Christus een dag eerder stierf. Echter binnen het Jodendom, maar ook bij andere (oosterse) culturen, worden dagen (en nachten) altijd afgerond tot hele eenheden, het moet dan ook als een stijlfiguur (merisme) worden opgevat. Net zoals 'hemel en aarde' de betekenis heeft van 'het universum', zo heeft ook 'x dagen en x nachten' de betekenis van 'x dagen'. Om die reden is het dat Christus op een vrijdag is gestorven en al vanaf het vroegste christendom zo is herinnerd.

Terminologie

In de volksetymologie wordt Goede Vrijdag vaak afgeleid van 'God Vrijdag' of wordt verwezen naar het goede, het heil dat door Jezus' kruisdood is voortgebracht. Logischer is de afleiding van het Proto-Germaans *gōda- in de zin van 'heilig' (Online Etymology Dictionary, lemma Good Friday (n.)). Dit zelfde woordgebruik komen we ook tegen bij Good Twelfthe Dai (c. 1500) de 12^de dag na Kerst als het Epifanie-feest (de verschijning van de Heer) begint.

In de Griekse liturgie he hagia kai megale paraskeue "de heilige en grote vrijdag" genoemd. Om die reden wordt in Griekenland, Polen en Hongarije deze dag 'Grote Vrijdag' (Μεγάλη Παρασκευή, Wielki Piątek, Nagypéntek) genoemd. In Duitsland wordt deze dag Karfreitag genoemd, waarbij kar van het oud-Hoogduits kara "rouwen" is afgeleid.

Christendom

Oorspronkelijk was deze dag in het vroege christendom alleen een vastendag. Dit zien we nog terug bij de Rooms Katholieke kerk. Bij de Protestantse kerken wordt op deze gedenkdag het Heilig Avondmaal gevierd.

Feestdag

In Nederland en België is Goede Vrijdag geen wettelijk erkende feestdag. Echter het tweede lid van artikel 3 van de Algemene termijnenwet stelt deze dag gelijk aan een algemeen erkende feestdag en kan derhalve volgens lid 3 soms gelijkgesteld worden als erkende feestdag.

In de meeste andere christelijke landen is het een erkende feestdag waarop niet gewerkt wordt. In Duitsland behoort de dag tot de 'stille dagen' wat inhoudt dat er diverse beperkingen zijn zoals een dansverbod en een filmverbod in bioscopen (waarbij sinds 1952 een lijst wordt bijgehouden van 'verboden films' die niet passend zijn om op deze dag vertoond te worden). Daarnaast zijn ook de meeste winkels verboden (uitzonderingen zijn oa. apotheken, tankstations en restaurants).

Aangemaakt op 17 april 2019

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!